بهعنوان والدین، همه ما میدانیم که فرزندانمان با بزرگشدن مراحل مختلف رشد را پشت سر میگذارند. یکی از مهمترین جنبههای رشد کودک سلامت دهان و دندان آنهاست. برای والدین مهم است که از مراحل مختلف رشد دندان در کودکان آگاه باشند تا بتوانند از سالم و محکمبودن دندانهای کودک خود اطمینان حاصل کنند.
در این پست از وبلاگ دکتر فریناز شیربان، مراحل رشد دندان در کودکان را موردبحث قرار خواهیم داد و نکاتی را در مورد اینکه چگونه والدین میتوانند به فرزندان خود در حفظ سلامت دهان و دندان کمک کنند، ارائه خواهیم کرد.
دنداندرآوردن
این زمانی اتفاق میافتد که دندان از خط لثه میشکند. در نوزادان به این فرایند، دنداندرآوردن میگویند. زمان رویش هر دندان از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. بهعنوانمثال، ممکن است یک کودک در چندماهگی اولین دندان خود را بیرون بیاورد، درحالیکه کودک دیگر ممکن است تا ۱۲ ماهگی یا بیشتر دندان در نیاورد.
اگرچه زمان دقیق ممکن است متفاوت باشد، اما ترتیب رشد دندان معمولاً یکسان است. دندانهای ثنایای پایینی، اولین دندانهایی هستند که به دنبال آن دندانهای ثنایای بالایی و سپس اولین دندانهای آسیاب شیری رویش میکنند. در ۵۰ درصد مواقع، کودکان در سن ۳ سالگی، ۲۰ دندانشیری خود را دارند.
مدیریت فرایند دنداندرآوردن
سیستم ایمنی نوزادان از حدود ۶ ماهگی شروع به تغییر میکند. این امر در کنار تمایل به گذاشتن اشیا در دهان، آنها را مستعد ابتلا به بیماریها میکند. علائم بیماریهای رایج دوران کودکی، مانند تغییر در الگوهای خواب و غذاخوردن، گیجی، بثورات پوستی، آبریزش بینی و اسهال، اغلب با دنداندرآوردن مرتبط هستند.
علائم مربوط به دنداندرآوردن معمولاً حدود ۴۸ ساعت طول میکشد. اگر کودک شما برای مدت طولانی، این علائم را دارد، مهم است که با پزشک کودک خود صحبت کنید تا علل دیگر مانند عفونتهای باکتریایی، ویروسی یا گوش میانی را بررسی کند.
گاهی اوقات ممکن است حباب خاکستری آبی روی لثه، جایی که دندان در حال ظاهرشدن است، مشاهده کنید. این کیست رویش نامیده میشود و معمولاً با رویش دندان از بین میرود. در این مدت، مهم است که به کودک خود حمایت بیشتری ارائه دهید تا راحت باشد.
انواع دندان در کودکان
اگرچه هیچ دو کودکی مجموعه دندانهای یکسانی ندارند، اما همه بچهها از نوع دندانهای یکسانی برخوردار هستند. چه آنها هنوز دندانهای شیری خود را دارند یا دندانهای دائمی آنها رشد کردهاند، اینها انواع دندانهایی هستند که لبخند آنها را تشکیل میدهند.
دندان ثنایا کودکان
ثنایا در جلو و مرکز هر دو فک پایین و بالا یافت میشود. هنگامی که کودک شما هنوز در مراحل اولیه نوزادی خود است، این دندانها نقش مهمی در کمک به او برای غذاخوردن درحالیکه بقیه دندانهایش هنوز رشد میکنند، بازی میکنند.
دندان نیش کودکان
دندانهای نیش در بین دندانهای ثنایا و مولر اول، در هر دو فک بالا و پایین یافت میشوند. شما بهراحتی میتوانید آنها را با نوکتیز و قوی که برای کمک به جداکردن غذا استفاده میشود، تشخیص دهید.
پرمولرها
این دندانها، با کف مسطح، به سمت پشت دهان که گاهی اوقات به آنها “دولختی” نیز گفته میشود، نقشی اساسی در کمک به کودک شما در جویدن غذا با کارایی بیشتر، دارند. آنها در هر دو فک پایین و بالا، در بین دندان نیش و دندان آسیاب یافت میشوند؛ بااینحال، پرمولرها تنها زمانی یافت میشوند که دندانهای دائمی رشد کنند.
مولرها
مولرها، از پرمولرها متمایز میشوند؛ زیرا، بزرگتر هستند و بیشتر در فک بالا و پایین به عقب جمع میشوند. هنگامی که این دندانها وارد میشوند، به دلیل داشتن سطوح بزرگ و مسطح، تبدیل به دندانهای اصلی برای جویدن در کودکان و بزرگسالان میشوند.
مراحل رویش دندان
در دندانپزشکی کودکان، ما عاشق آموزش والدین و کمک به کودکان خردسال برای رسیدن و حفظ لبخند زیبا و سالم هستیم. بیایید به مراحل منحصربهفرد رویش دندان بپردازیم:
درک مراحل مختلف رویش دندان میتواند به شما و فرزندتان کمک کند تا عادات بهداشت دهان و دندان مثبتی را ایجاد کنید که از یکعمر لبخند زیبا پشتیبانی میکند!
مرحله ۱: مرحله اول رشد دندان، در رحم شروع میشود. در این مرحله دندانهای کودک در زیر لثه درحالرشد هستند. این روند معمولاً از ماه دوم بارداری شروع میشود. رشد دندانها تا زمان تولد نوزاد ادامه مییابد.
حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری، برای مادران بسیار مهم است؛ زیرا، دندانهای کودک ممکن است تحتتأثیر سلامت دهان و دندان، ضعیف قرار گیرند.
مرحله ۲: مرحله دوم رشد دندان، حدود ششماهگی شروع میشود. در این مرحله دندانهای کودک از طریق لثه، شروع به رویش میکنند. به طور معمول، اولین دندانهایی که رویش میکنند، دندانهای جلویی پایینی هستند.
این فرایند میتواند برای نوزادان دردناک باشد و ممکن است ناراحتی و تحریکپذیری را تجربه کنند. والدین برای کاهش ناراحتی میتوانند از اسباببازیهای مناسب دنداندرآوردن، استفاده کنند یا لثههای کودک را با انگشت تمیز یا پارچه تمیز بمالند.
مرحله ۳: مرحله سوم رشد دندان در سنین ۶ تا ۱۲ ماهگی، رخ میدهد. در این مرحله دندانهای آسیاب کودک شروع به بیرونزدن میکنند. این دندانها برای جویدن و تجزیه غذا مهم هستند.
برای والدین مهم است که تمیزکردن دندانهای کودک خود را در این مرحله شروع کنند. آنها میتوانند از مسواک نرم و آب برای تمیزکردن دندانهای کودک خود استفاده کنند. توصیه میشود والدین بعد از دوسالگی، از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنند.
مرحله ۴: مرحله چهارم رشد دندان در سنین ۱ تا ۳ سالگی رخ میدهد. در این مرحله دندانهای جلویی و دندانهای آسیاب کودک به رویش ادامه میدهند و مجموعه کاملی از دندانهای شیری خواهند داشت.
برای والدین بسیار مهم است که به تمیزکردن دندانهای کودک خود ادامه دهند. همچنین ایده خوبی است که آموزش مسواکزدن به کودک خود را آغاز کنید. والدین باید بر مسواکزدن فرزندشان نظارت داشته باشند تا زمانی که بتوانند بهتنهایی آن را بهخوبی انجام دهند.
مرحله ۵: مرحله پنجم رشد دندان در سنین ۶ تا ۱۲ سالگی رخ میدهد. در این مرحله دندانهای شیری شروع به افتادن میکنند و دندانهای دائمی شروع به رویش میکنند. این مرحله میتواند برای کودکان هیجانانگیز باشد، اما برای والدین مهم است که همچنان بر اهمیت سلامت دهان و دندان تأکید کنند.
والدین میتوانند فرزندان خود را تشویق کنند که دو بار در روز دندانهای خود را مسواک بزنند، به طور منظم از نخ دندان استفاده کنند و برای معاینات منظم به دندانپزشک مراجعه کنند.
دندانشیری و دندانهای دائمی، چه زمانی رویش میکنند و میریزند؟
کودکان از ۴ ماهگی شروع به دنداندرآوردن میکنند. هر کودکی منحصربهفرد است و برخی از کودکان دیر دندان در میآورند. نترسید فقط صبر کنید و حداقل تا ۱.۵ سال تماشا کنید.
اولین دندانهای شیری که در ۶ تا ۹ ماهگی رویش میکنند، دندانهای جلوی پایین هستند. رویش دندانهای شیری پس از آن تا سن ۲.۵ تا ۳ سالگی ادامه مییابد. از آنجا به بعد، تا سن ۶ سالگی هیچ تغییری در دهان کودک شما قابلمشاهده نخواهد بود.
در سن ۶ سالگی، دندانهای شیری جلوی پایین شروع به تکانخوردن و افتادن میکنند. در همان زمان اولین دندان آسیاب دائمی از پشت آخرین دندانشیری شما، شروع به بیرونزدن میکند.
بهعنوان والدین، باید در نظر داشته باشید که روند دنداندرآوردن کودک و افتادن آن، تا سن ۱۲-۱۳ سالگی ادامه خواهد داشت. آخرین دندانهایی که میریزند دندانهای مولر و نیش شیری هستند.
آیا دندانهای دائمی، حتی قبل از شروع افتادن دندانهای شیری، شروع به رویش میکنند؟
معمولاً دندانشیری شروع به تکانخوردن میکند و پس از افتادن با همتای دائمی آن جایگزین میشود. اما زمانی که دندانشیری از بین نرود و دندان دائمی در همان محل رویش پیدا کند، به آن دندان بیش از حد ماندگار میگویند. این باعث میشود دندانهای دائمی بهصورت کج رشد کنند و معمولاً در دندانهای جلویی پایین دیده میشود که بیشتر والدین را نگران میکند.
پوسیدگی دندانهای شیری
پوسیدگی دندان قابلپیشگیری است. خطر ابتلا به پوسیدگی دندان را میتوان به طور قابلتوجهی با عادات بهداشتی خوب دهان و یک رژیم غذایی سالم از سنین جوانی کاهش داد.
دندانهای شیری پوسیده، باید توسط یک دندانپزشک درمان شوند. در برخی موارد، درمان تخصصی در بیمارستان، تحت بیهوشی عمومی موردنیاز است. در صورت بیتوجهی، پوسیدگی دندانهای شیری میتواند منجر به درد دهان، آبسه دندان (جوش یا تورم ناشی از دندانهای عفونی) و مشکلات دندانهای اطراف شود. پوسیدگی شدید دندانهای شیری، میتواند بر خوردن و خوابیدن تأثیر بگذارد که میتواند رشد کودک را کاهش دهد.
اگر دندان آسیاب شیری خیلی زود به دلیل پوسیدگی شدید از دست برود، دندانهای شیری مجاور ممکن است به داخل شکاف بروند و در هنگام بیرون آمدن دندانهای دائمی، مشکلاتی را برای فاصلهگذاری ایجاد کنند و موجب فاصله بین دندانی یا دیاستما شوند.
چرا مراقبت از دندانهای شیری بسیار مهم است؟
معمولاً با افسانههای قدیمی متقاعد میشوید که دندانهای شیری موقتی هستند و در درازمدت معنیدار نیستند. فقط دندانهای جلویی پایین در سن ۶ سالگی میافتند؛ درحالیکه دندانهای آسیاب در سن ۱۲-۱۰ سالگی میافتند. این دندانهای شیری به دلایل زیادی نقش مهمی ایفا میکنند که به شرح زیر است:
- آنها کودک شما را راهنمایی میکنند تا غذا را بهدرستی بجود و از این طریق تغذیه سالم را حفظ کند.
- آنها به ایجاد یک الگوی گفتاری طبیعی کمک میکنند.
- آنها فضا را حفظ میکنند و دندانهای دائمی را در موقعیت خود هدایت میکنند و از ناهماهنگی آنها جلوگیری میکنند.
- آنها به رشد و تکامل طبیعی فکها کمک میکنند.
- آنها همچنین به ایجاد یک لبخند زیبا کمک میکنند که منجر به عزتنفس مثبت در کودک شما میشود.
تفاوت بین دندانهای شیری و دندانهای دائمی
دندانهای شیری کودک، در حدود ششسالگی شروع به لق شدن و افتادن میکنند. برای اکثر کودکان، ازدستدادن دندانهای شیری، در یک الگوی قابلپیشبینی اتفاق میافتد و دندانهای دائمی جایگزین دندانهایی میشوند که میافتند. بین سنین حدود ۶ تا ۷ سالگی، دندانهای شیری شروع به افتادن کرده و دندانهای دائمی شروع به بیرون آمدن میکنند.
دندانهای میانی پایینی که به آن دندانهای ثنایای مرکزی پایین میگویند، ابتدا میریزند. پس از آنها دندانهای میانی بالایی قرار میگیرند که به آن دندانهای ثنایای مرکزی بالا نیز میگویند. دندانهای باقیماندهای که کودک شما از دست میدهد عبارتاند از:
- ثنایای جانبی
- دندانهای آسیاب اول
- دندان نیش
- دندان آسیاب دوم
معمولاً دندانهای شیری کودک شما به طور طبیعی میافتد، زیرا دندانهای دائمی بعد از آنها رشد میکنند. اگر دندانهای شیری فرزندتان در اثر تصادف، پوسیده یا شکست، ممکن است دندانپزشک نیاز به کشیدن آنها داشته باشد. هنگامی که این اتفاق میافتد، دندانهای دائمی ممکن است زودتر از حد انتظار رشد کنند.
رویش زودهنگام دندانهای دائمی میتواند منجر به شلوغی دندانها شده و باعث کج درآمدن دندانهای کودک گردد.
اصلاح تنگی قوس فک و نامنظمی دندان ها بدون جراحی
به دندانهای دائمی، دندانهای بالغ یا ثانویه نیز میگویند. آنها از زمان تولد شروع به رشد میکنند و تا دوران کودکی، تا زمانی که دندانها از طریق لثه بیرون میآید، ادامه مییابند. اکثر افراد تا سن ۲۱ سالگی، تمام ۳۲ دندان دائمی را دارند.
در برخی موارد، دندان آسیاب سوم که به آن دندانعقل نیز میگویند، بهدرستی رشد نمیکند؛ به همین دلیل داشتن ۲۸ تا ۳۲ دندان دائمی نیز طبیعی تلقی میشود.
بررسی روند درمانی زمان مناسب برای درمان دندان نهفته کودکان
رویش دندان دائمی
وقتی کودک شما حدود شش سال دارد، اولین دندان آسیاب دائمی او شروع به بیرونزدن میکند. این چهار دندان آسیاب، پشت دندانهای شیری وارد میشوند. به دنبال این دندانهای آسیاب، سایر دندانهای دائمی فرزندتان، با ازدستدادن دندانهای شیری جایگزین میشوند.
این تغییرات میتواند برای کودک شما ناراحتکننده باشد. شما میتوانید با استفاده از موارد زیر به آسانتر کردن فرایند کمک کنید:
- ماساژ دهید: بهآرامی لثه را با انگشتان تمیز یا یکپارچه نرم و مرطوب، ماساژ دهید.
- دندانگیر کودک: فشار ناشی از یک جسم، میتواند ناراحتی ناشی از دنداندرآوردن را تسکین دهد. حلقههای پلاستیکی دنداندرآوردن را در آب جوش یا آب ظرفشویی استریل نکنید، مگر اینکه توسط سازنده مشخص شده باشد.
قبل از خرید دندانگیر، حتماً اطلاعات محصول را بررسی کنید. از موادی که از نرمکنندههای پلاستیکی به نام “دی ایسونونیل فتالات” استفاده میکنند، خودداری کنید.
- داروهای تسکیندهنده درد: پاراستامول برای نوزادان خوب عمل میکند. ایبوپروفن نیز ممکن است کمک کند؛ اما در نوزادان بهخوبی تحمل نمیشود.
- آب دهان را خشک کنید: پوست اطراف دهان، بهویژه ناحیه چانه، ممکن است تحریک شود. در طول روز بهآرامی آن را با یکپارچه نرم پاک کنید.
- ارائه اطمینان از اینکه ازدستدادن دندانهای شیری، بخشی طبیعی از فرایند گرفتن دندانهای دائمی است.
- جشن ازدستدادن دندانهای شیری و هیجان دیدن دندانهای دائمی وارد میشود.
درحالیکه رویش ممکن است در کودکان متفاوت باشد، معمولاً میتوانید این سنین را برای دندانهای دائمی در نظر بگیرید:
- دندانهای آسیاب اول: حدود ۶ تا ۷ سال سن دارند.
- ثنایای مرکزی: حدود ۶ تا ۸ سال سن دارند.
- دندانهای ثنایای جانبی: حدود ۷ تا ۸ سال سن دارند.
- دندان نیش: حدود ۹ تا ۱۳ سال سن دارند.
- دندانهای پرمولر: حدود ۹ تا ۱۳ سال سن دارند.
- دندان آسیاب دوم: حدود ۱۱ تا ۱۳ سال سن دارند.
- دندان آسیاب سوم (دندانعقل): اگر اصلاً دربیاید، حدود ۱۷ تا ۲۱ سال سن دارند.
تاثیر دندان عقل روی درمان ارتودنسی
چرا دندانهای دائمی جدید زرد به نظر میرسند؟
دندانهای دائمی اغلب زردتر از دندانهای شیری به نظر میرسند. این طبیعی است. اما ممکن است ناشی از دارویی باشد که فرزندتان مصرف کرده، تصادفی که به دندانشیری آسیب میزند یا فلوراید زیاد. وقتی برای معاینه دندانپزشکی میروید در این مورد از دندانپزشک خود بپرسید.
مراقبت از دندانهای کودکان
با شروع رشد و ریزش دندانهای کودک، اقدامات مهمی وجود دارد که باید بهعنوان والدین انجام شود تا دندانهای آنها بهدرستی رشد کنند.
گاهی اوقات والدین فکر میکنند که دندانهای شیری به توجه زیادی نیاز ندارند؛ زیرا، در نهایت میریزند. بااینحال، این کاملاً اشتباه است و بیتوجهی به مراقبت از دندانهای اولیه میتواند مشکلات طولانیمدت برای دندانهای کودکان در بزرگسالی، ایجاد کند. در طول چرخه رشد کودک، این روشهایی است که باید از دندانهای آنها انجام شود:
مراقبت از دندان کودک از بدو تولد
قبل از بیرون آمدن اولین دندان کودک، والدین باید از یکپارچه نرم برای تمیزکردن داخل دهان کودک استفاده کنند.
مراقبت از اولین دندان
زمانی که اولین دندان کودک شما بیرون میآید، زمان هیجانانگیزی است. هنگامی که یکی از دندانهای ثنایای آنها ظاهر شد، دو بار در روز از یک مسواک نرم استفاده کنید تا دندان و بقیه لثهها تمیز بماند. از مسواکهای زبر استفاده نکنید! چون میتواند به لثهها و دندانهایی که از زیر آنها رشد میکنند، آسیب برساند.
دندان کودکان در ۱-۲ سالگی
اگر اولین دندانهای شیری کودک شما شروع به ظاهرشدن کرده است، وقت آن است که مسواکزدن صحیح با خمیردندان را شروع کنید. مطمئناً کودکان همچنان به کمک والدین خود نیاز خواهند داشت، اما درگیرکردن آنها با استفاده از خمیردندان کودکان کم فلوراید، در این سن ضروری است.
مراقبت از دندان کودک در ۲-۳ سالگی
در این سن، اکثر کودکان شروع به رشد دندانهای خودکردهاند. از آنجایی که دندانها در کنار یکدیگر قرار میگیرند، ضروری است که بین دندانهایی که لمس میشوند، نخ دندان بکشید.
مراقبت از دندان در سن ۳-۵ سال
زمان ممکن است برای هر کودک متفاوت باشد، اما این محدوده سنی باید زمانی باشد که بچهها یاد بگیرند به توانایی خود در مسواکزدن متکی شوند. بهعنوان یک پدر یا مادر، ممکن است متوجه شوید که گفتن آن آسانتر از انجامدادن آن است و بچهها اغلب لجباز هستند یا تمایلی به تغییر ندارند.
نگهداری دندان در سن ۶-۸ سالگی
این سالها زمانی است که میتوانید کودک خود را به خمیردندان بزرگسالان عادت دهید و کودکتان را تشویق کنید تا برای مراقبت از بهداشت دهان و دندان، به خودش تکیه کند. بعد از اینکه آنها شروع به یافتن یک ریتم یا برنامه کردند، روی اطمینان از اینکه برای معاینات منظم دندانپزشکی مراجعه میکنند، تمرکز کنید.
بریس برای دندانهای دائمی کج یا شلوغ
اگر دندانهای دائمی کودک شما به هر دلیلی کج یا شلوغ در بیاید، ممکن است به بریس نیاز داشته باشند. بسیاری از مردم فکر میکنند از بریسها فقط برای صافکردن دندانهای کج استفاده میشود؛ بااینحال، درمان ارتودنسی سلامت کلی دندان شما را با موارد زیر بهبود میبخشد:
- جلوگیری از پوسیدگی و بیماری لثه
- کاهش احتمال ازدستدادن دندان
- بهبود توانایی جویدن
- بهبود گفتار شما درصورتیکه تحتتأثیر گاز شما قرار گیرد
- کاهش ساییدگی مینای دندان در اثر لمس دندان
- رفع ناهماهنگی فک که منجر به اوربایت یا آندربایت میشود
دستهبندی انواع حالات فک و دندان
ارتودنتیست شما در موردنیازهای دندانی کودکتان با شما صحبت میکند و انواع درمان بریس را توصیه میکند. یک سیم نازک تمام براکتها را به هم متصل میکند و بهمرورزمان دندانهای شما را بهآرامی حرکت میدهد تا به نتایج دلخواه برسید.
آنچه در شروع درمان ارتودنسی باید بدانیم؟
ترازهای شفاف با حرکت تدریجی دندانها در طول زمان به طور مشابه عمل میکنند، اگرچه میتوانید بین وعدههای غذایی و مسواکزدن ترازها را داخل و خارج کنید. اکثر افراد برای یک تا سه سال به بریس نیاز دارند. هنگامی که درمان بریس شما کامل شد، شبها از یک نگهدارنده برای حفظ نتایج استفاده میکنید.
ارتودنسی کودکان از چه سنی انجام می شود؟
اولین نوبت دندانپزشکی
در مرکز دندانپزشکی دکتر فریناز شیربان، عضو هیئتعلمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، توصیه میکنیم که کودک خود را برای اولینبار بین یک تا دوسالگی به کلینیک دندانپزشکی ببرید. اگرچه بسیاری از نوزادان هنوز اولین دندان خود را در ۱۸-۲۴ ماه اول ندارند، اولین ویزیت دندانپزشکی آنها به ما کمک میکند تا وضعیت دهان و دندان او را بررسی کنیم. ما در مورد بهداشت دهان، عادات شیردهی، رژیم غذایی و تغذیه، و هر چیز دیگری که به رشد صحیح دندانهای کودک شما کمک میکند، صحبت خواهیم کرد.
از دکتر شیربان در مورد مراحل رشد دندان کودکتان بپرسید.
درک مراحل رشد دندان در کودکان برای والدین مهم است و میتواند بهسلامت و محکمبودن دندانهای کودک، کمک کند. والدین باید تمیزکردن دندانهای کودک خود را از سنین پایین شروع کنند و همچنان بر اهمیت سلامت دهان و دندان تأکید کنند. با انجام این کار، والدین میتوانند به کودک خود کمک کنند تا عادات بهداشتی دهان و دندان خود را ایجاد کند که تا آخر عمر باقی خواهد ماند.
اگر در مورد رشد و تکامل دندانی کودکتان سؤالی دارید، لطفاً با ما تماس بگیرید . وبسایت ما را برای پاسخ به سؤالات متداول خود مرور کنید و در مورد آنچه میتوانید در اولین بازدید خود انتظار داشته باشید، بیاموزید.
ما مفتخریم که یک دندانپزشک مورداعتماد در شهر اصفهان هستیم! امروز یک قرار ملاقات با ما رزرو کنید.