راهنمای اصطلاحات متداول ارتودنسی

بعضی از مراجعه کنندگان به مطب ارتودنسی دکتر فریناز شیربان در اصفهان، درک کلی از اصطلاحات رایج ارتودنسی مانند بریس یا اینویزیلاین دارند؛ با این حال، اکثر مردم با بسیاری از اصطلاحات خاص تر مربوط به درمان های مختلف ارتودنسی آشنا نیستند.
برای کمک به آموزش بیماران خود، در مورد وسایل مختلفی که ممکن است در طول درمان ارتودنسی استفاده شود، واژه نامه ای از اصطلاحات ارتودنسی را گردآوری کرده ایم و راهنمای اصطلاحات متداول ارتودنسی را در اختیار شما قرار داده ایم.

درمان فعال (Active Treatment)

مرحله فعال درمان ارتودنسی، زمانی است که دندان‌ها حرکت می‌کنند و یا فک‌ها در یک راستا قرار می‌گیرند.

پریودنتیت پیشرفته (Advanced periodontitis)

شدیدترین شکل بیماری لثه (پریودنتال). این یک عفونت مزمن لثه است که در اثر تجمع پلاک، در زیر خط لثه ایجاد می‌شود. این پلاک حاوی باکتری‌هایی است که سمومی تولید می‌کنند که بافت نرم و استخوان نگهدارنده دندان‌ها را از بین می‌برد. پاکت‌ها (فضاهای بین لثه و دندان‌ها) ظاهر و عمیق می‌شوند. لثه‌ها عقب می‌روند و استخوان حل می‌شود. دندان‌ها ممکن است لق شوند و ممکن است مجبور به کشیدن آن شوید.

لق شدن دندان حین ارتودنسی

تراز کننده ها (Aligners)

سینی‌های شفاف، نازک و قابل جابه‌جایی که متناسب با دندان‌های فرد ساخته می‌شوند و برای صاف کردن دندان‌ها استفاده می‌شوند.

انجمن ارتودنتیست های آمریکا (AAO)

AAO یک انجمن حرفه‌ای متشکل از متخصصان ارتودنسی واجد شرایط تحصیلی است که لبخندهای سالم و زیبایی را برای بیماران خود ایجاد می‌کنند. AAO ، فقط ارتودنتیست‌ها را به عنوان عضو می‌پذیرد. ارتودنتیست‌ها ابتدا از دانشکده دندانپزشکی فارغ التحصیل می‌شوند و سپس دو تا سه سال تحصیلات اضافی را در رشته تخصصی ارتودنسی در برنامه‌های رزیدنتی معتبر ارتودنسی، تکمیل می‌کنند. انتخاب یک عضو AAO ، برای مراقبت‌های ارتودنسی، تضمینی است که پزشک متخصص ارتودنسی است.

قدامی (Anterior)

بخش جلویی دهان یا دندان‌ها جلویی

دستگاه‌های ارتودنسی (Appliances)

هر وسیله‌ای که توسط متخصص ارتودنسی استفاده می‌شود، دستگاه‌های متصل به دندان‌ها یا قابل جابه‌جایی که برای حرکت دندان‌ها، تغییر موقعیت فک یا نگه داشتن دندان‌ها طراحی شده است.

قوس (Arch)

فک بالا یا پایین. “dental arch”.

آن چیزی که باید درباره ارتودنسی یک فک بدانید!

سیم کمانی (Archwire)

سیم فلزی که به بریس‌ها متصل می‌شود و برای حرکت دندان‌ها استفاده می‌شود.

اتچمنت های ارتودنسی (Attachments)

برجستگی‌های هم‌رنگ دندان که در طول درمان با الاینر شفاف، روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. آنها در حالی که بیمار از الاینر استفاده می‌کند به حرکت دندان‌ها کمک می‌کند و پس از اتمام درمان حذف می‌شوند.

باند (Band)

یک حلقه فلزی، معمولاً روی دندان عقب که برای استحکام و لنگر، به دندان سیمان می‌شود.

بایت (Bite)

چگونه دندان‌های بالا و پایین به هم می‌رسند. در حالت ایده‌آل، هر دندان به گونه‌ای با دندان مقابل خود، برخورد می‌کند که عملکردهایی مانند گاز گرفتن، جویدن و صحبت کردن را بهبود می‌بخشد.

نیش بد را مال اکلوژن می‌گویند. هدف از درمان ارتودنسی، ایجاد یک بایت سالم فردی (توانایی گاز گرفتن، جویدن، صحبت کردن) است. علاوه بر این، زمانی که دندان‌ها و فک‌ها در موقعیت‌های مناسب قرار گیرند، ظاهری دلپذیر ایجاد می‌کند.

دسته‌بندی انواع حالات فک و دندان

دستگاه بلوگرس (Blue Grass Appliance)

برای کمک به اصلاح فشار زبان و ترک عادت مکیدن انگشت، استفاده می‌شود. به بیمار کمک می‌کند تا زبان را در هنگام بلع مجدد آموزش دهد و می‌تواند به اصلاح اپن بایت کمک کند.

متخصص ارتودنسی دارای بورد تخصصی (Board-Certified Orthodontist)

یک متخصص ارتودنسی که امتحانات گواهینامه تخصصی هیئت ارتودنسی آمریکا را به پایان رسانده است. یک متخصص ارتودنسی دارای بورد تخصصی، به عنوان دیپلمات هیئت ارتودنسی آمریکا شناخته می‌شود. هیئت ارتودنسی آمریکا، تنها هیئت گواهی کننده تخصصی ارتودنسی است که توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا، به رسمیت شناخته شده است. صدور گواهینامه بورد برای متخصصین ارتودنسی، داوطلبانه است.

درمان ارتودنسی در کلینیک دندانپزشکی با مطب دندانپزشکی چه تفاوتی دارد؟

بریس‌ها (Braces)

کلمه‌ای که معمولاً برای توصیف یک دستگاه ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود که معمولاً از براکت‌ها، باندها و سیم‌ها تشکیل شده است.

۶ چیزی که باید بعد از بریس انتظار داشت

براکت (Bracket)

اتصال فلزی، سرامیکی یا پلاستیکی کوچک که به هر دندان، با یک چسب هم‌رنگ دندان، چسبانده می‌شود. براکت دارای شکافی است که سیم ارتودنسی در آن قرار می‌گیرد. همچنین به عنوان “بریس” شناخته می‌شود.

پل (Bridge)

جایگزینی برای دندان‌های طبیعی از دست رفته که دهانه بین دندان‌های مجاور را پر می‌کند. اغلب دندان‌های مجاور موجود روکش دریافت می‌کنند و یک دندان مصنوعی (کاذب) به روکش‌ها متصل می‌شود. این عملکرد دندان‌ها را بازیابی می‌کند، ظاهر خوبی را ارائه می‌دهد و شکل صورت را حفظ می‌کند. پل ها برای همیشه دوام نمی‌آورند و در نهایت، نیاز به تعویض دارند.

مسواک زدن (Brushing)

مسواک زدن دندان‌ها، بخشی از مراقبت روزانه از دندان، در منزل است. بیمارانی که بریس دارند، باید دستورالعمل ارتودنتیست را در مورد تعداد دفعات مسواک زدن، رعایت کنند.

دندان قروچه (Bruxism)

دندان قروچه، معمولاً در هنگام خواب انجام می‌شود. دندان قروچه می‌تواند باعث سایش غیرطبیعی دندان شود و ممکن است منجر به درد در مفاصل فک، عضلات صورت، گردن و مشکل در باز و بسته کردن دهان شود.

درمان دندان‌قروچه به کمک ارتودنسی دندان

باکال (Buccal)

اصطلاحی که ارتودنتیست‌ها برای توصیف سمت خارجی دندان‌های عقبی در هر دو فک که گونه روی آن قرار می‌گیرد، استفاده می‌کنند.

لوله باکال (Buccal Tube)

قسمت فلزی کوچکی از براکت است. این لوله ممکن است سیم کمانی، ضربه گیر لب، هدگیر یا سایر وسایلی را که متخصص ارتودنسی ممکن است برای حرکت دادن دندان‌ها استفاده کند، در خود جای دهد.

رادیوگرافی سفالومتری (Cephalometric Radiograph)

روشی برای بررسی وضعیت ساختاری دندان‌ها به کمک نمایی جانبی از سر

زنجیر یا پاورچین ارتودنسی (Chain)

یک سری اورینگ الاستیک قابل کشش، به هم متصل شده و در اطراف هر براکت قرار می‌گیرد تا سیم کمانی را در جای خود نگه دارد و فاصله بین دندان‌ها را ببندد. همچنین به عنوان “چین الاستیکی ارتودنسی” شناخته می‌شود.

مال اکلوژن کلاس ۱  (Class I Malocclusion)

مال اکلوژنی که در آن دندان‌های آسیاب پشتی به درستی به هم می‌رسند، اما ممکن است دندان‌های جلویی در کنار هم شلوغ یا از هم فاصله داشته باشند. ممکن است اوربایت، اوپن بایت، کراس بایت خلفی (پشتی) یا کراس بایت قدامی (جلو)، با مال اکلوژن کلاس I وجود داشته باشد.

مال اکلوژن کلاس (۲ Class II Malocclusion)

مال اکلوژن دندان‌های پایین و یا فک که باعث بیرون زدگی دندان‌های جلوی بالایی به سمت جلو می‌شود.

مال اکلوژن کلاس (۳ Class III Malocclusion)

مال اکلوژنی که در آن دندان‌های پایین و یا فک پایین، نسبت به دندان‌های بالا و یا فک بالا، جلوتر قرار دارند.

کلوز بایت یا دیپ بایت (Closed Bite/Deep Bite)

که به عنوان دیپ اوربایت نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که دندان‌های جلوی بالایی به مقدار زیادی روی دندان‌های جلویی پایینی همپوشانی داشته باشند.

درمان جامع (Comprehensive Treatment)

درمان کامل ارتودنسی که برای اصلاح مال اکلوژن انجام می‌شود.

پرتو مخروطی (CT/CBCT Cone Beam)

اشعه ایکس برای گرفتن یک عکس سه بعدی واضح و دقیق از دندان‌ها و فک

فقدان مادرزادی دندان (Congenitally Missing Teeth)

یک اتفاق ژنتیکی که در آن دندان‌های دائمی رشد نمی‌کنند.

کراس بایت (Crossbite)

دندان‌های پشت بالایی، در صورت رویش و تماس با داخل یا خارج دندان‌های پایین، در کراس بایت قرار می‌گیرند. دندان‌های جلویی پایینی در صورتی که جلوی دندان‌های جلویی بالایی بیرون بیایند، دچار کراس بایت می‌شوند. کراس بایت می‌تواند برای تک دندان یا گروهی از دندان‌ها باشد.

اورژانس اورتودنسی(اصلاح کراس بایت قدامی)

کراون (Crown)

قسمتی از دندان که در بالای لثه قابل مشاهده است یا ترمیم دندان توسط دندانپزشک. کراون تاج دندانی را می‌پوشاند که ممکن است پوسیدگی شدید داشته، بد رنگ شده، شکسته یا بد شکل باشد. تاج، کل دندان را می‌پوشاند و به عنوان جایگزینی برای دندان طبیعی عمل می‌کند. روکش‌هایی که دندانپزشکان قرار می‌دهند می‌توانند سال‌ها دوام بیاورند، اما دائمی نیستند.

DDS یا DMD

DDS (دکتر جراحی دندان) و DMD (دکتر پزشکی دندان) مدرک‌هایی هستند که به فارغ التحصیلان دانشکده دندانپزشکی اعطا می‌شوند. برخی از دانشکده‌های دندانپزشکی DDS و برخی از دانشگاه‌های دندانپزشکی DMD را اعطا می‌کنند. انجمن دندانپزشکی آمریکا آنها را مدرک معادل در نظر می‌گیرد. تمام متخصصین ارتودنسی که در ایالات متحده یا کانادا تحصیل کرده‌اند، پس از نام خود دارای DDS یا DMD خواهند بود. متخصصین ارتودنسی که به عنوان “متخصص ارتودنسی” نیز شناخته می‌شوند، موظف‌اند تحصیلات دانشکده دندانپزشکی خود را با گذراندن دو تا سه سال آموزش تخصصی ارتودنسی در یک برنامه رزیدنتی ارتودنسی معتبر، دنبال کنند. این آموزش اضافی باعث می‌شود ارتودنتیست‌ها در زمینه ارتودنسی متخصص شوند.

کلسیم زدایی (Decalcification)

لکه‌های سفید روی دندان‌ها که می‌توانند در آینده به حفره تبدیل شوند. آنها در اثر مسواک زدن ضعیف و مصرف نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی ایجاد می‌شوند.

درمان لکه سفید روی دندان ها پس از ارتودنسی

دندانپزشک (Dentist)

دندانپزشکان عمومی، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی دندان هستند که به سلامت کلی دهان و دندان توجه می‌کنند. دندانپزشکان، بیماری‌های دهان را تشخیص می‌دهند، دندان‌های پوسیده را درمان می‌کنند (پر کردن) و دندان‌های ناسالم یا دردناک را می‌کشند. آنها معمولاً خدماتی مانند لمینت، کامپوزیت یا باندینگ را برای بهبود ظاهر و عملکرد دندان‌هایی که پوسیدگی گسترده دارند، یا بدشکل و شکسته هستند، ارائه می‌دهند. دندانپزشکان به دنبال ناهنجاری‌های دهان هستند و به بیماران یاد می‌دهند که چگونه از بیماری‌های دندانی جلوگیری کنند.

سوابق تشخیصی (Diagnostic Records)

مواد و اطلاعاتی که ارتودنتیست برای تشخیص صحیح مال اکلوژن و برنامه ریزی برای درمان بیمار نیاز دارد. سوابق تشخیصی ممکن است شامل شرح حال کامل بیمار، معاینه بصری دندان‌ها و ساختارهای نگهدارنده، اسکن الکترونیکی یا مدل‌های گچی دندان، عکس‌های خارج دهانی و داخل دهانی و همچنین عکس‌برداری پانوراما و سفالومتریک با اشعه ایکس باشد.

رویش نابجایی دندان (Ectopic Eruption)

اصطلاحی که برای توصیف دندان یا دندان‌هایی که در موقعیت غیرعادی بیرون می‌زند، استفاده می‌شود.

الاستیک ها (Elastics)

نوارهای لاستیکی. در طول مراحل معینی از درمان، کش‌های کوچک یا باندهای لاستیکی، برای ایجاد حرکت تک دندانی یا تراز فک، استفاده می‌شود.

مینا دندان (Enamel)

لایه بیرونی سخت و سفید دندان و سخت‌ترین ماده در بدن انسان است. مینای دندان امکان گاز گرفتن و جویدن را فراهم می‌کند. اگر مینای دندان از دندان جدا شود یا به دلیل نیروهای غیرطبیعی ناشی از نیش بد (مال اکلوژن) فرسوده شود، برای همیشه از بین می‌رود. مینای دندان بازسازی نمی‌شود.

بیرون‌زدگی دندان (Eruption)

فرآیندی که طی آن دندان‌ها از حالت طبیعی خود خارج شده و در نقطه نامناسب رشد می کنند.

نگهدارنده (Essix)

یک نگهدارنده قابل جابه‌جایی که از مواد شفاف و پلاستیکی مانند ساخته شده است.

گسترش دهنده (Expander)

یک دستگاه ارتودنسی که می‌تواند فک‌ها را باز کند.

استخراج (Extraction)

کشیدن یک دندان.

درمان ارتودنسی بدون کشیدن دندان

عکس‌های خارج دهانی (Extraoral Photographs)

عکس‌های گرفته شده از صورت، از نمای جلو و کنار.

فیس بو (Facebow)

یک وسیله ارتودنسی که با هدگیر ارتودنسی پوشیده می‌شود و عمدتاً برای عقب بردن دندان‌های مولر اول بالایی استفاده می‌شود و فضایی را برای دندان‌های جلویی شلوغ یا بیرون زده ایجاد می‌کند. فیس بو دارای یک کمان سیم داخلی و یک کمان سیم خارجی است.

فیبروتومی (Fiberotomy)

یک روش جراحی طراحی شده برای برش بخشی از بافت لثه اطراف دندان که معمولاً برای کاهش احتمال عود یا حرکت دندان پس از ارتودنسی انجام می‌شود.

دستگاه ارتودنسی ثابت (Fixed Appliances)

دستگاه ارتودنسی که به دندان‌ها چسبانده شده است و بیمار نمی‌تواند یا نباید آن را خارج کند.

نخ دندان کشیدن (Flossing)

نخ دندان کشیدن، بخش مهمی از مراقبت روزانه از دندان در منزل است. نخ دندان، پلاک و بقایای غذا را از بین دندان‌ها، براکت‌ها و سیم‌ها پاک می‌کند. نخ دندان کشیدن، دندان‌ها و لثه‌ها را در طول درمان ارتودنسی، تمیز و سالم نگه می‌دارد.

فنرهای فورسز (Forsus Spring)

دستگاه ارتودنسی ساخته شده از مکانیزم فنری ثابت که فک پایین را به سمت جلو حرکت می‌دهد و معمولاً برای اصلاح اورجت (برآمدگی دندان‌های بالا) استفاده می‌گردد. همچنین می‌تواند به عنوان لنگر برای انواع دیگر حرکات، استفاده شود.

فرنوم (Frenum)

یک فرنوم می‌تواند باعث ایجاد فاصله بین دندان‌های جلویی شود. فرنوم یک زائده بین لب فوقانی و بافت لثه است.

فرنکتومی (Frenectomy)

برداشتن یا تغییر موقعیت فرنوم با جراحی.

وسیله فانکشن ارتودنسی (function)

این وسیله بیشتر برای اصلاح موقعیت فک‌های بالا و پایین استفاده می‌گردد.

لوازم کاربردی ارتودنسی (Functional Appliances)

ابزار ارتودنسی که با استفاده از حرکت فک، نیروی انتخابی بر روی دندان‌ها و فک‌ها وارد می‌کند. معمولاً قابل جابه‌جایی هستند. آنها همچنین به عنوان لوازم ارتوپدی با نام‌هایی مانند اصلاح کننده ارتوپدی، فعال کننده، بیوناتور، فرانکل، هربست یا لوازم دوقلو شناخته می‌شوند.

لثه (Gingiva)

بافت نرم اطراف دندان که به لثه نیز معروف است.

التهاب لثه (Gingivitis)

خفیف‌ترین نوع بیماری لثه (پریودنتال) که معمولاً به دلیل بهداشت نامناسب دندان ایجاد می‌شود و باعث ایجاد پلاک و متعاقب آن التهاب در لثه می‌شود. علائم التهاب لثه شامل قرمزی، لثه متورم و خونریزی هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن است. التهاب لثه را می‌توان با درمان حرفه‌ای و مراقبت‌های خوب دندانپزشکی در خانه، معکوس کرد. اگر التهاب لثه درمان نشود، ممکن است به پریودنتیت تبدیل شود.

درمان تغییر رشد فکین یا (GROWTH MODIFICATION)

قرار دادن بریس یا وسایلی برای کمک به اصلاح رشد فک و دندان‌ها.

بیماری لثه (Gum disease)

عفونت مزمن لثه که ناشی از تجمع پلاک است، بیماری پریودنتال نیز نامیده می‌شود. بیماری لثه درمان نشده، می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود. بیمارانی که درمان ارتودنسی انجام می‌دهند، باید به طور مکرر پلاک را با مسواک زدن دندان‌های خود بعد از غذا، میان وعده و قبل از خواب و حداقل یک‌بار در روز، انجام دهند. بیماری لثه سه مرحله دارد: ژنژیویت، پریودنتیت و پریودنتیت پیشرفته. بسیاری از مردم از بیماری لثه خودآگاه نیستند؛ زیرا، درد کمی دارند یا اصلاً دردی ندارند.

لبخند لثه‌ای (Gummy Smile)

نشان دادن مقدار زیادی از بافت لثه بالای دندان‌های جلو، هنگام لبخند زدن.

نگهدارنده هاولی (Hawley Retainer)

یا سیم نگهداری ارتودنسی که یک نگهدارنده قابل جابه‌جایی ساخته شده از سیم و مواد پلاستیکی سخت است.

هدگیر (Headgear)

وسیله‌ای که در خارج از دهان استفاده می‌شود تا کشش را برای اصلاح رشد و حرکت دندان‌ها ایجاد کند.

دستگاه هربست (Herbst Appliance)

این دستگاه برای جلو بردن فک پایین استفاده می‌شود و می‌تواند ثابت یا قابل جابه‌جایی باشد. هنگامی که ثابت باشد، با استفاده از روکش‌های فولادی ضد زنگ در یک یا هر دو قوس چسپ می‌شود. ممکن است از دستگاه هربست، هم‌زمان برای گشاد کردن فک بالا نیز استفاده شود.

فضا نگهدار ارتودنسی یا قوس نگهدارنده لینگوال (Holding/Lingual Arch)

نوارهای روی دندان‌های آسیاب بالا یا پایین که با استفاده از میله‌ای در پشت دندان‌ها، به هم متصل می‌شوند. از نگهدارنده ارتودنسی، برای حفظ فضا استفاده می‌شود.

دندان نهفته (impaction)

دندانی که به داخل دهان رویش نمی‌کند یا فقط به طور جزئی رویش می‌کند، دندان نهفته در نظر گرفته می‌شود.

ایمپلنت (Implant)

جایگزینی مصنوعی برای دندان از دست رفته. این فرآیند شامل قرار دادن یک ستون فلزی در استخوان فک است. یک تاج روی ایمپلنت گذاشته می‌شود تا بیمار بتواند گاز بگیرد، بجود و صحبت کند. از ایمپلنت می‌توان برای لنگر انداختن یک دندان یا چند دندان استفاده کرد. متخصص ارتودنسی می‌تواند در دهان بیمارانی که ممکن است برای دستیابی به عملکرد خوب دندان به ایمپلنت نیاز داشته باشند، فضا ایجاد کند یا فضایی را باز نگه دارد. ایمپلنت‌های دندانی را نمی‌توان با نیروهای ارتودنسی معمولی، جابه‌جا کرد.

ارتودنسی پیشگیری (Interceptive Treatment)

در این مورد، درمان ارتودنسی برای رهگیری یا اصلاح یک مشکل در حال توسعه انجام می‌شود. ارتودنسی پیشگیری معمولاً در بیماران جوان‌تری که مجموعه‌ای از دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی دارند، انجام می‌شود.

عکس‌های داخل دهانی (Intraoral Photographs)

عکس‌هایی که از داخل دهان گرفته می‌شوند و معمولاً سطوح گاز گرفتن دندان‌ها و کناره‌های دهان را هنگام گاز گرفتن، نشان می‌دهند.

برس بین پروگزیمال (Interproximal Brush)

یک برس کوچک که بین دندان‌ها و بین دندان‌ها و بریس‌ها قرار می‌گیرد تا پلاک‌ها و بقایای غذا را از بین ببرد.

استریپینگ (Interproximal Reduction)

برداشتن مقدار کمی مینا از بین دندان‌ها برای کاهش عرض آنها.

لبیال (Labial)

سطح دندان در هر دو فک که رو به لب است.

ماژول های بستن (Ligating Modules)

یک اورینگ کوچک الاستیک، به شکل دونات، برای نگه داشتن سیم کمانی در براکت استفاده می‌شود. همچنین به آنها “O-rings” یا “o-ties” نیز گفته می‌شود.

لیگاتور (Ligature)

یک نوار لاستیکی کوچک، یا گاهی اوقات یک سیم بسیار نازک که سیم ارتودنسی را در شکاف بریس، نگه می‌دارد.

زبانی (Lingual)

سمتی از زبان در هر دو فک که به سمت دندان‌ها قرار می‌گیرند.

ضربه گیر لب (Lip Bumper)

یک دستگاه ارتودنسی که برای حرکت دندان‌های آسیاب پایین به عقب و دندان‌های جلوی پایین به سمت جلو، استفاده می‌شود و فضایی برای شلوغ شدن دندان‌های جلو ایجاد می‌کند. عضلات لب پایین به ضربه گیر فشار وارد می‌کنند و نیرویی ایجاد می‌کنند که دندان‌های آسیاب را به عقب حرکت می‌دهد.

ناتوانی در بستن لب‌ها (Lip Incompetence)

ناتوانی در بستن لب‌ها در حالت استراحت، معمولاً به دلیل بیرون زدگی دندان‌های جلویی یا صورت بیش از حد بلند.

مال اکلوژن (Malocclusion)

برای توصیف دندان‌هایی که به درستی روی هم قرار نمی‌گیرند استفاده می‌شود.

Mandible

فک پایین

کوچک بودن فک پایین (میکروگناتیا)

ابزار ارتودنسی مارا (MARA Appliance)

نوعی وسیله کاربردی که برای جلو بردن فک پایین برای اصلاح اورجت، استفاده می‌شود.

Maxilla

فک بالا.

دندان‌های مختلط (Mixed Dentition)

مرحله رشد دندان در کودکان (تقریباً سنین ۱۲-۶ سال) زمانی که آنها ترکیبی از دندان‌های شیری (شیری) و دائمی دارند.

محافظ دهان (Mouthguard)

دستگاه متحرکی که برای محافظت از دندان‌ها و دهان، در برابر آسیب‌های ناشی از فعالیت‌های ورزشی، استفاده می‌شود. استفاده از محافظ دهان، برای بیماران ارتودنسی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نگهبان شب (Nightguard)

وسیله‌ای قابل جابه‌جایی که در شب استفاده می‌شود تا به فرد کمک کند آسیب یا ساییدگی را که هنگام فشردن یا ساییدن دندان‌ها هنگام خواب رخ می‌دهد، به حداقل برساند.

اکلوژن (Occlusion)

در ارتودنسی، اکلوژن نحوه برخورد دندان‌های بالا و پایین را توصیف می‌کند.

اپن بایت (Open Bite)

مال اکلوژن که در آن دندان‌ها با یکدیگر تماس ندارند. با اپن بایت قدامی، وقتی دندان‌های عقب به هم بسته می‌شوند، دندان‌های جلو با هم تماس ندارند. با اپن بایت خلفی، وقتی دندان‌های جلویی به هم بسته می‌شوند، دندان‌های عقب با هم تماس ندارند.

اورینگ ارتودنسی (O-ring)

یک نوار لاستیکی کوچک به شکل o که به عنوان بند استفاده می‌شود و به طور هر براکت بسته می‌شود. اورینگ‌ها یا کش ارتودنسی، رنگ‌های مختلفی دارند و برای ارتودنسی اطفال، بسیار پرطرف‌دار است.

ارتودنسی (Orthodontics)

حوزه تخصصی دندانپزشکی مربوط به تشخیص، نظارت، راهنمایی و اصلاح مال اکلوژن‌ها است. نام رسمی این تخصص ارتودنسی و ارتوپدی دندان و صورت است.

متخصص ارتودنسی (Orthodontist)

متخصص تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری‌های دندانی و صورت. ارتودنتیست‌ها باید شرایط کالج را تکمیل کنند، از یک دانشکده دندانپزشکی معتبر فارغ التحصیل شوند و سپس حداقل دو سال تحصیل تمام وقت را با موفقیت در یک برنامه رزیدنتی ارتودنسی معتبر، به پایان برسانند. فقط کسانی که این آموزش را گذرانده‌اند، می‌توانند خود را «ارتودنتیست» بنامند. متخصصین ارتودنسی، دامنه فعالیت خود را به درمان ارتودنسی محدود می‌کنند. فقط ارتودنتیست‌ها ممکن است عضو انجمن ارتودنتیست های آمریکا (AAO) باشند.

جراحی ارتوگناتیک (Orthognathic surgery)

جراحی ارتوگناتیک که جراحی ارتودنسی نیز نامیده می‌شود، جراحی اصلاحی فک است که برای رفع مشکلات اسکلتی که بر توانایی گاز گرفتن، جویدن و صحبت کردن تأثیر می‌گذارد، انجام می‌شود. درمان ارتودنسی، قبل و بعد از جراحی انجام می‌شود تا دندان‌های بالا و پایین به طور مناسب به هم برسند.

دستگاه ارتوپدی (Orthopedic Appliance)

یک وسیله کاربردی قابل جابه‌جایی که برای هدایت رشد فک و صورت، طراحی شده است.

اوربایت (Overbite)

هنگامی که دندان‌های عقبی بسته می‌شوند، دندان‌های جلویی بالا بیش از حد روی دندان‌های جلوی پایینی همپوشانی دارند. اوربایت، دیپ بایت نیز نامیده می‌شود.

اورجت (Overjet)

هنگامی که دندان‌های عقب بسته می‌شوند، دندان‌های جلویی بالایی جلوی دندان‌های جلویی پایینی بیرون زده‌اند.

رادیوگرافی پانورامیک (Panoramic Radiograph)

استفاده از اشعه ایکس که تمام دندان‌ها و هر دو فک را به طور هم‌زمان نشان می‌دهد.

وسیع کننده کام (Palatal Expander)

یک دستگاه ارتودنسی ثابت یا متحرک که برای بازتر کردن فک بالا استفاده می‌شود.

بیماری پریودنتال (Periodontal Disease)

عفونت مزمن لثه‌ها و استخوان‌های فک که از تجمع پلاک ناشی می‌شود. در بسیاری از مواقع درد کمی وجود دارد یا اصلاً وجود ندارد. بیماری پریودنتال درمان نشده، می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود. بیماری پریودنتال سه مرحله دارد: ژنژیویت، پریودنتیت و پریودنتیت پیشرفته.

بافت پریودنتال (Periodontal Tissue)

به بافت سخت و نرم یا ساختارهای نگهدارنده اطراف دندان، اشاره دارد.

پریودنتیت (Periodontitis)

یک نوع جدی‌تر از بیماری لثه (پریودنتال) در مقایسه با ژنژیویت (التهاب لثه). این یک عفونت مزمن است که در اثر تجمع پلاک در زیر خط لثه، ایجاد می‌شود. باکتری‌های موجود در پلاک، سمومی تولید می‌کنند که منجر به تخریب بافت نرم و استخوان نگهدارنده دندان‌ها می‌شود. این بیماری اگر به طور حرفه‌ای همراه با مراقبت‌های خانگی دقیق درمان نشود، روند بیماری به تجزیه بافت‌ها ادامه خواهد داد.

فاز اول درمان ارتودنسی (Phase One (Phase I) Treatment)

درمان ارتودنسی برای پیشگیری یا اصلاح یک مشکل در حال توسعه، انجام می‌شود و معمولاً در بیماران جوان‌تری که مخلوطی از دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی دارند، انجام می‌گردد. این درمان ارتودنسی، گاهی اوقات ارتودنسی پیشگیرانه نیز نامیده می‌شود.

پلاک (Plaque)

پلاک یک لایه بی رنگ و چسبنده و مخلوطی از باکتری‌ها، ذرات غذا و بزاق است که دائماً در دهان ایجاد می‌شود. پلاک با قند ترکیب می‌شود و اسیدی را تشکیل می‌دهد که دندان‌ها و لثه‌ها را به خطر می‌اندازد. پلاک باعث ایجاد حفره، لکه‌های سفید (کلسیفیکاسیون) و بیماری لثه می‌شود. برای از بین بردن پلاک دندان، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، یکی از راه‌های مؤثر محسوب می‌شود.

(Posterior)

دندان عقبی

پاورچین (Power chain)

لیگاتورهای الاستیک به هم پیوسته که روی چندین دندان کشیده شده‌اند. ارتودنتیست‌ها، برای برخی از بیماران در زمان‌های خاصی در طول درمان، از پاورچین استفاده می‌کنند تا نیروهای اضافی برای حرکت دندان‌ها اعمال کنند.

درمان پیشگیرانه (Preventive Treatment)

درمان ارتودنسی برای جلوگیری یا کاهش شدت مال اکلوژن در حال توسعه (بایت بد). این درمان ارتودنسی، درمان رهگیری یا فاز اول ارتودنسی نیز نامیده می‌شود.

ارتودنسی دوفازی چیست؟

دندان‌های شیری (Primary Teeth)

دندان‌هایی که در دوره کودکی رشد می‌کنند.

دندان شیری و دائمی کودکان

رادیوگرافی (Radiograph)

یک ابزار تشخیصی است که برای دیدن داخل بدن استفاده می‌شود. ارتودنتیست‌ها رادیوگرافی پانوراما می‌گیرند تا تصویر افقی کاملی از دندان‌های بالا و پایین بیمار را ببینند. رادیوگرافی سفالومتری، یک نمای جانبی از سر بیمار است.

دستگاه ارتودنسی متحرک (Removable Appliance)

دستگاه ارتودنسی که توسط بیمار می‌تواند از دهان خارج شود. دستگاه‌های متحرک برای حرکت دادن دندان‌ها، تراز کردن فک‌ها و یا برای نگه داشتن دندان‌ها در موقعیت جدید خود، استفاده می‌شود.

ارتودنسی متحرک

نگهدارنده (Retainer)

یک وسیله ثابت یا متحرک که پس از برداشتن بریس‌ها یا تکمیل درمان ارتودنسی، استفاده می‌شود. یک نگهدارنده روی دندان‌های بالا و یا پایین، تعبیه می‌شود تا آنها را در موقعیت‌های نهایی خود نگه دارد. نگهدارنده‌ها، بهترین ابزار موجود، برای به حداقل رساندن حرکت ناخواسته دندان پس از پایان درمان فعال ارتودنسی، هستند.

نوارهای لاستیکی (Rubber Bands)

در طول مراحل معینی از درمان، کش‌های کوچک (بندهای لاستیکی)، برای ایجاد حرکت تک دندانی یا تراز فک، استفاده می‌شود.

جداکننده‌ها (Separators)

یک حلقه اورینگ الاستیک یا حلقه سیمی کوچک که بین دندان‌ها قرار می‌گیرد، تا فضایی برای قرار دادن باندهای ارتودنسی، ایجاد شود. جداکننده‌ها معمولاً یک هفته قبل از قرار دادن نوارها، بین دندان‌ها قرار می‌گیرند.

براکت‌های خود بستن (Self-Ligating Brackets)

براکت‌هایی که دارای یک قطعه در جلو هستند که سیم ارتودنسی را به براکت متصل نگه می‌دارد. با براکت‌های خود بستن، برای نگه داشتن سیم ارتودنسی روی براکت، نیازی به حلقه الاستیک نیست.

کشیدن سریالی دندان‌ها (Serial Extraction)

برداشتن انتخابی یا هدایت‌شده برخی از دندان‌های شیری و یا دندان‌های دائمی، برای ایجاد فضا، کاهش شلوغی و ایجاد محیطی بهتر برای رویش دندان‌های دائمی.

درمان ارتودنسی بدون کشیدن دندان

بلوغ اسکلتی (Skeletal maturity)

زمانی که رشد فرد متوقف شده و استخوان‌ها به رشد کامل خود رسیده‌اند.

اسپیسرها (Spacers)

کش‌های ریز (بندهای لاستیکی) که بین دندان‌های آسیاب قرار گرفته و فاصله ایجاد می‌کنند. اگر از نوارهای مولر، به عنوان بخشی از دستگاه ارتودنسی استفاده شود، اسپیسرها یک یا دو هفته قبل از گرفتن بریس، برای ایجاد فضای بین دندان‌های، مولر قرار داده می‌شوند.

نگهدارنده فضا (Space Maintainer)

دستگاه ثابتی که پس از افتادن زودرس دندان شیری به دلیل تصادف یا پوسیدگی، فضایی را برای دندان دائمی رویش نیافته، نگه می‌دارد.

متخصص (Specialist)

در دندانپزشکی، متخصص بودن معمولاً به موارد زیر نیاز دارد:

• آموزش عمومی – تکمیل الزامات دانشگاهی (معمولاً چهار سال)
• آموزش دانشکده دندانپزشکی: برنامه چهارساله منجر به DDS یا DMD در دندانپزشکی
• آموزش تخصصی: تکمیل موفقیت‌آمیز دو یا چند سال (معمولاً) آموزش اضافی در یک برنامه معتبر در حوزه تخصصی انتخاب شده (مانند ارتودنسی در دندانپزشکی)؛ بنابراین تجارب پزشک بر حوزه تخصص متمرکز است.

ارتودنتیست‌ها، متخصصان حرفه دندانپزشکی در زمینه ارتودنسی و ارتوپدی دندانی هستند. پس از دانشکده دندانپزشکی، افرادی که قصد دارند متخصص ارتودنسی باشند، باید توسط یک برنامه رزیدنتی ارتودنسی معتبر، به مدت دو سال یا بیشتر، پذیرفته شده و با موفقیت دوره را بگذرانند. فقط ارتودنتیست‌ها برای عضویت در انجمن ارتودنتیست های آمریکا پذیرفته می‌شوند.

دندان‌های اضافی (Supernumerary Teeth)

حالتی که در آن، تعداد دندان‌ها از تعداد معمول، بیشتر است. این دندان‌ها می‌توانند بدشکل باشند یا به طور غیرطبیعی رویش کنند. همچنین می‌توانند با الگوی طبیعی رویش دندان، تداخل داشته و منجر به مشکل ارتودنسی شوند. دندان‌های اضافی، اغلب باید برداشته شوند.

دستگاه مینی اسکرو ارتودنسی (Temporary Anchorage Device (TAD))

یک پیچ جراحی مینیاتوری که زمانی که در جای خود قرار می‌گیرد، شبیه گل‌میخ گوشواره است. TAD که در بافت لثه و استخوان قرار دارد، به عنوان یک لنگر استفاده می‌شود. از دستگاه TAD، به عنوان نقطه اثر نیروی مورد نیاز برای حرکت دندان‌ها در جهتی که بریس‌ها به تنهایی قادر به حرکت آنها نیستند، استفاده می‌شود. متخصص ارتودنسی دستگاه TAD را زمانی که دیگر مورد نیاز نباشد، برمی‌دارد.

تانگ کریب (Tongue Crib)

یک دستگاه ارتودنسی ثابت که به بیمار کمک می‌کند تا عادت‌ها یا نیروهای نامطلوب زبان را که بر روی دندان‌ها وارد می‌شود، متوقف کند.

پیش آمدگی زبان یا تانگ تراست (Tongue Thrust)

عادتی که در آن زبان فرد هنگام بلع، به دندان فشار می‌آورد. این نوع نیروی ایجاد شده توسط زبان، می‌تواند دندان‌ها و استخوان‌ها را حرکت داده و منجر به اپن بایت قدامی یا خلفی شود.

آندربایت (Underbite)

در آندربایت، دندان‌های جلویی فک پایین، جلوتر از دندان‌های جلویی فک بالا قرار می‌گیرند. همچنین به عنوان مال اکلوژن کلاس III شناخته می‌شود.

روکش دندان (Veneer)

یک پوسته نازک به رنگ دندان که به جلوی دندان‌ها چسبانده می‌شود تا ظاهر آنها را بهبود بخشد. روکش می‌تواند یک دندان تغییر رنگ داده یا شکسته را بپوشاند. ونیرها نمی‌توانند مال اکلوژن (دندان‌ها و یا فک‌های نامرتب) را اصلاح کنند؛ با این حال، پس از انجام درمان ارتودنسی و قرار گرفتن مناسب دندان‌ها، قرار دادن روکش‌ها آسان‌تر بوده و ماندگاری بیشتری نیز دارند.

کامپوزیت دندان همراه با ارتودنسی

موم ارتودنسی (Wax)

موم ارتودنسی روی براکت‌ها یا سیم‌های کمانی قرار می‌گیرد، تا از تحریک لب‌ها یا گونه‌ها جلوگیری شود.

اشعه ایکس (X-ray)

رادیوگرافی نیز نامیده می‌شود، اشعه ایکس یک ابزار تشخیصی است که برای دیدن داخل بدن استفاده می‌شود. ارتودنتیست‌ها برای مشاهده تصویر افقی کامل از دندان‌های بالا و پایین بیمار، عکس پانوراما می‌گیرند. رادیوگرافی سفالومتری یک نمای جانبی از سر بیمار است.

خطر اشعه ایکس در درمان ارتودنسی

دکتر فریناز شیربان فلوشیپ ارتودنسی دندان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هستند. در صورت وجود هر گونه سوال در خصوص ارتودنسی دندان، همکاران در مرکز ارتودنسی دکتر فریناز شیربان در اصفهان، در خدمت شما بوده و با آغوشی باز، آماده پاسخگوی به سوالات شما هستند.