رادیوگرافی (رادیولوژی) عکسی است که با عبور اشعه ایکس از بدن گرفته می شود. برای روند درمان ارتودنسی دندانپزشک برای بررسی دقیق تر نیاز به عکس رادیوگرافی دارد. در این مقاله دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی اصفهان درباره انواع رادیوگرافی ارتودنسی و کاهش خطراتی احتمالی آن را برای شما شرح داده اند.
خطر اشعه ایکس در رادیوگرافی ارتودنسی چقدراست؟
در زمان شروع درمان ارتودنسی نیاز به یک یا چند رادیوگرافی از مجموعه دندان ها و فکین از نمای روبرو و نیم رخ می باشد. میزان اشعه رادیوگرافی امروزه با توجه به دستگاه های پیشرفته همراه با سنسور دیجیتال بسیار کم می باشد. در ضمن محافظت فیزیکی با روپوش و پیش بندهای سربی و گردنبند سربی برای محافظت از غدد تیروئید و اندام های جنسی در برابر اشعه راهکار دیگری برای کاهش دز اشعه دریافتی توسط بیمار می باشد.
یکی از اصلی ترین ملاحظات در کاهش دریافت اشعه ایکس در انجام رادیوگرافی ها، کاهش تعداد رادیوگرافی ها و جلوگیری از تهیه رادیوگرافی غیر ضروری می باشد. به این منظور فرد باید رادیوگرافی های قبلی خود را نگه دارد و در مراجعه برای معاینات ارتودنسی به متخصص ارتودنسی نشان دهد. برای ارتودنسی بزرگسالان عمدتا رادیوگرافی های پانورامیک ولترال سفالوتری قبلی قابل استفاده بوده و نیاز به رادیوگرافی جدید نمی باشد، مگر اینکه به تشخیص متخصص ارتودنسی نیاز به تهیه رادیوگرافی جدید باشد.
تشخیص پوسیدگی دندان چه رادیوگرافی مناسب است ؟
رادیوگرافی پانورامیک رادیوگرافی مناسبی برای تشخیص پوسیدگی دندانی نمی باشد، پس تکرار آن به منظور بررسی شرایط سلامت دندانی راهکار مناسبی نیست. برای بررسی پوسیدگی دندانی رادیوگرافی های بایت وینگ تجویز می شود که بر اساس ریسک پوسیدگی در هرفرد توسط دندانپزشک هر ۶ ماه تا ۲ سال یکبار نیاز به تجویز دارد.
آیا تصاویر رادیوگرافی برای کودکان ضرر دارد؟
والدین باتوجه به رشد فیزیکی کودکان گاهی نگران تهیه رادیوگرافی از آنها و قرارگرفتن آنها در مقابل اشعه ایکس می باشند. همان طور که گفته شد دستگاه های دیجیتال اشعه ی بسیار کمی دارند که با میزان اشعه دریافتی از نور خورشید تنها در چند روز برابری می کند و استفاده از روپوش سربی نیز میزان اشعه دریافتی را کاهش می دهد.
تصاویر پانورامیک در درمان ارتودنسی کودکان اطلاعات مهمی مانند حضور دندان های دائمی و نحوه ی رویش آنها در فک ، وجود دندان اضافه در فک کودک و یا فقدان یک یا چند دندان دائمی در فک کودک، بررسی عفونت ها و… ارائه می کند و قبل از شروع درمان ارتودنسی نیاز به تهیه این رادیوگرافی می باشد. استفاده از گردنبند سربی برای غدد تیروئید و روپوش سربی حین تهیه رادیوگرافی پانورامیک توصیه می شود.
رادیوگرافی لترال سفالومتری در درمان ارتودنسی کودکان
تصاویر لترال سفالومتری ( نیم رخ ارتودنسی) برای بررسی موقعیت قرارگیری فکین نسبت به هم و همچنین ارتباط فکین با استخوان جمجمه کاربرد دارد، در ضمن اطلاعات ارزشمندی در مراحل بلوغ در کودکان و نوجوانان قبل از بلوغ جنسی در اختیار متخصص ارتودنسی قرار میدهد که برای اصلاحات رشدی کودکان قبل از بلوغ کاربرد دارد.
رادیوگرافی لترال سفالومتری( نیم رخ) بر اساس تشخیص متخصص ارتودنسی تجویز می شود. حین تهیه رادیوگرافی نیم رخ در کودکان از پیش بند سربی استفاده می شود ولی گردن بند سربی مانع از بررسی وضعیت رشدی کودک شده به همین دلیل گردن بند سربی کاربرد ندارد.اگرچه در بزرگسالان از پیش بند و گردن بند سربی هر دو می توان حین انجام رادیوگرافی لترال سفالومتری استفاده کرد.
تصاویر CBCT چه کاربردی در درمان ارتودنسی دارند ؟
تصاویر CBCT نیز به منظور بررسی موقعیت سه بعدی دندان نهفته و ارتباط آن با دندان های مجاور و تعیین محل دقیق دندان نهفته کاربرد دارد. تحلیل ریشه دندان های مجاور از عوارض دندان های نهفته است که با این تصاویر، قابل بررسی است.
سخن پایانی
به گفته دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی اصفهان به طور کلی می توان گفت خطر اشعه ایکس ناشی از رادیوگرافی های تشخیصی در درمان ارتودنسی با دستگاه های پیشرفته دیجیتال و کاربرد روپوش های سربی بسیار کم و بی خطر برای بیمار می باشد.
