حالتی که دندان های جلویی فک پایین، از دندان های جلویی فک بالا جلوتر باشد را جلو زدگی دندان ها و فک پایین، آندربایت (Underbite) می نامند. در بعضی از افراد این مشکل به‌صورت خفیف و جزئی مشاهده می شود که مشکلی ایجاد نمی کند اما در برخی دیگر که مشکل جدی تر است در تکلم، جویدن و زیبایی افراد تاثیر گذار است که در این حالت باید درمان صورت گیرد. در این مقاله با دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی نجف آباد همراه باشید.
آندربایت چیست؟
یکی از ناهنجاری ها ی فک و دندان آندربایت (Underbite) یا به اصطلاح دیگر جلو زدگی فک پایین است. در این حالت، فک پایین جلوتر از فک بالا قرار می گیرد. در نتیجه دندان های فک پایین نیز دچار جلو زدگی شده و روی دندان های فک بالا قرار می گیرند.
این اختلال برعکس حالت اوربایت و اورجت است و موجب جلو زدگی فک و دندان های پایین و پوشیده شدن دندان های بالا توسط دندان های پایین می شود.
علت ایجاد آندربایت
به طور قطع نمی توان علت دقیقی برای بروز این نا هنجاری بیان کرد. اما برخی از فاکتورها می توانند بر روی بروز این عارضه تاثیر گذار باشند که این فاکتورها عبارتند از:
ژنتیک و وراثت
یکی از عوامل مهم در بروز عارضه جلو زدگی دندان های فک پایین عوامل ارثی می باشد. در صورتی که سابقه ابتلای یکی از اعضای خانواده به این ناهنجاری باشد امکان ابتلای فرد دیگر در همان خانواده به آندربایت نیز بیشتر خواهد شد.
عدم تناسب بین فک و دندان ها
عدم تناسب و نظم بین دندان ها و فک پایین از جمله:
- کوچک بودن، بلند بودن و یا کوتاه بودن فک پایین و دندان ها
- انحرافات استخوان های فک پایین و دندان ها
وارد شدن تروما و آسیب حاد
ممکن است آندربایت به دلیل ضربه و در حین سوانح مختلف از جمله تصادفات و سقوط از ارتفاع ایجاد شود که می تواند موجب بیرون زدگی دندان های فک پایین و در نهایت بروز آندربایت شود.
مشکلات استخوانی فک
ناهنجاری های استخوانی مربوط به فک می توانند، موجب بروز آندربایت و جلو زدگی دندان های فک پایین شوند مانند:
- وجود بعضی از تومورها در فک پایین
- انحرافات استخوانی و رشد نامناسب و غیر طبیعی استخوان های فک
- جلو زدگی فک پایین و عقب رفتگی فک بالا
- تحلیل رفتگی استخوان فک پایین
- شکستگی استخوان فک پایین
عادات نادرست در دوران کودکی و بزرگسالی
یکی از عوامل مؤثر در بروز آندربایت، عادات اشتباه هنگام خردسالی و حتی بزرگسالی می باشد که این عادات نادرست عبارتند از:
- مکیدن بیش از حد پستانک یا انگشت
- فشار آوردن زبان به دندان های فک پایین
- بلع نادرست غذا و رفلاکس نادرست معده
درمان آندربایت (جلو بودن دندان ها و فک پایین)
درمان جلو بودن فک و دندان‌های پایین و جلوگیری از ناهنجاری های دهانی و دندانی از اهمیت بالایی برخوردار است. ارتودنسیست با توجه به وضعیت هر فرد، سن و شدت اختلال آندربایت، بهترین روش درمانی را پیشنهاد می‌دهد. دو روش درمان برای این ناهنجاری وجود دارد:
- روش جراحی
- روش غیر جراحی
روش غیر جراحی: در موارد خفیف آندربایت می‌توان این اختلال را با روش غیر جراحی درمان نمود.
روش جراحی: در مواقعی که شدت جلو بودن دندان‌های فک پایینی شدید است انجام جراحی برای فرد پیشنهاد می‌شود.
درمان اندربایت با ارتودنسی
درمان آندربایت با ارتودنسی ثابت یا سایر روش های ارتودنسی در برخی از موارد بهترین گزینه برای درمان آندربایت است. بیشتر در مواقعی که میزان شدت آندربایت خفیف باشد، متخصص ارتودنسی با استفاده از سیم یا پرانتز پلاستیکی برای انتقال دندان ها به محل صحیح خود استفاده می کند.
اگر شدت ناهنجاری شدید باشد یا به اصلاح دچار ازدحام و کراودینگ باشند ارتودنتیست می تواند با کشیدن چند دندان فضا را برای صاف کردن سایر دندان ها و فک فراهم کند.
جراحی آندربایت
مشکل آندربایت خفیف در کودکان، در صورتیکه زودهنگام با درمان هایی مانند ارتودنسی کودکان درمان شود؛ بدون جراحی انجام می شود. اما اگر شدت جلو زدگی دندان ها و فک پایین متوسط تا شدید باشد برای درمان به روش جراحی نیاز است تا بتوان به نتایج مطلوب بیمار دست یافت.
در مورد بزرگسالان معمولا تنها راه درمان قطعی مشکل آندربایت، روش جراحی است که تاثیر بسیار زیادی بر ایجاد لبخندی زیباتر و ظاهری جذاب‌تر دارد. به این دلیل که در بزرگسالی استخوانهای فک کاملا رشد کرده و نسبت به دوران کودکی امکان جابجایی و تنظیم آن‌ها بسیار محدود شده است.
انجام درمان به شرایط خاص هر فرد و میزان جلو بودن فک پایینی بستگی دارد. بیماران قبل و بعد از جراحی باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرند تا بتوانند به بهترین نتایج درمانی دست یابند.
تفاوت آندربایت با اوربایت
آندربایت و اوربایت هر دو از یک نوع از ناهنجاری های فکی هستند که موجب ایجاد اختلال و مشکلات ظاهری و گفتاری می شوند.
اوربایت برعکس آندربایت بوده و در آن فک بالا و دندان های آن دچار جلو زدگی و بیرون زدگی می شوند.
در حالی که در عارضه آندربایت اختلال و ناهنجاری در فک پایین و دندان های پایین مشاهده می شود.
هزینه جراحی و درمان آندربایت
روش جراحی در این درمان طبیعتاً نسبت به روش غیر جراحی، تهاجمی‌تر است و هزینه‌های انجام آن نیز بیشتر است. قیمت درمان آندربایت طبق عوامل زیر تعیین می شود که این عوامل عبارتند از:
- هزینه ابزار و تجهیزات ارتودنسی
- هزینه چکاپ و جلسات ارتودنسی
- هزینه دستمزد ارتودنتیست با توجه به جنس سیم ارتودنسی و سایر ابزار آلات
- هزینه ابزار آلات، اتاق عمل، مدت بستری، داروها و… برای جراحی فک
بهترین سن درمان آندربایت
از آنجایی که در سنین کودکی، همچنان رشد استخوان ها وجود داشته و فک و استخوان های آن در حال رشد و تغییر بوده و نسبتا نرم می باشند، برای جلوگیری از تشدید مشکلات و ناهنجاری های فک و دندان و همچنین درمان عارضه هایی همانند آندربایت، بهتر است در همان سنین ۷ تا ۱۲ سالگی جهت تشخیص و درمان عارضه اقدام شود؛ تا علاوه بر عدم انجام جراحی، کودک سریع تر درمان شده و در بزرگسالی دچار مشکلات ظاهری و دندانی بیشتر و شدیدتر نگردد.
در آخر
برای درمان آندربایت توصیه می شود حتما به یک متخصص ارتودنسی یا یک مرکز تخصصی و جراح دهان و دندان مراجعه کنید. متأسفانه این ناهنجاری چیزی نیست که بتوان با درمان هایی مانند ارتودنسی متحرک، اینویزیلاین ها یا Invisalign اصلاح گردد.
