نحوه برداشتن براکت و سیم های ارتودنسی (دی باندینگ) توسط ارتودنتیست ۴ مرحله دارد. اما مسئله ای که در اینجا دارای اهمیت است؛ چگونگی مراقبت‌های بعد از برداشتن بریس ارتودنسی است. با رعایت نکات مراقبتی بعد از برداشتن بریس ارتودنسی می‌توان از بروز برخی عوارض و مشکلات جلوگیری بعمل آورد. در این نوشته دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی در زرین شهر اصفهان راهنمایی‌های لازم را درخصوص نحوه برداشتن ارتودنسی دندان و چگونگی مراقبت از دندانها بعد از برداشتن ارتودنسی‌ها در اختیار بیماران قرار خواهد داد.
دی باندینگ ارتودنسی یا برداشتن ارتودنسی چیست؟
دی باندینگ به معنای برداشتن باندینگ ارتودنسی پس از پایان درمان ارتودنسی می باشد. انجام این کار باید تحت نظر متخصص ارتودنسی صورت گیرد تا از صدمه به دندان و مینای دندان جلوگیری شود. دی باندینگ با توجه به نوع براکت ها به دو صورت مختلف انجام می شود:
- در صورتی که براکت ها فلزی باشند: با فشار دست در زاویه مشخصی، از دندان جدا می شوند.
- در صورتی که براکت ها سرامیکی باشند: جدا کردن آن ها از دندان ها، با به کارگیری حرارت لیزر، انجام می شود.
چه مدت بعد از درمان، ارتودنسی برداشته می شود؟
معمولا میانگین مدت زمانی که از ارتودنسی استفاده می‌شود؛ حدود ۲ سال تخمین زده می شود. اما باید گفت که رعایت نکات مراقبتی و رعایت بهداشت دهان و دندان قبل و بعد از استفاده از ارتودنسی، مهمترین بخش این روش است.
بسته به مقدار ناهنجاری و نوع درمان بکار رفته شده (ارتودنسی ثابت، متحرک یا نامرئی) مدت زمان درمان و رسیدن به نتیجه مطلوب، می تواند بین ۶ ماه تا ۳ سال متغیر باشد و بعد از این مدت دستگاه های ارتودنسی باید برداشته شوند.
برداشتن ارتودنسی در خانه
به هیچ وجه توصیه نمی شود در خانه این کار را انجام دهید. بریس های ارتودنسی فقط باید توسط یک متخصص ارتودنسی واجد شرایط برداشته شوند. آنها ابزار مناسبی برای جدا کردن ایمن براکت ها و سیم ها از روی دندان های شما دارند.
مراحل برداشتن ارتودنسی
برداشتن دستگاه های ارتودنسی ثابت شامل چهار مرحله می باشد که همه مراحل طی یک جلسه توسط متخصص ارتودنسی انجام می شود. کل وقت برای برداشتن براکت ارتودنسی یک ساعت یا بیشتر است. ۴ مرحله برداشتن وسایل ارتودنسی ثابت عبارت است از:
برداشتن الاستیک های ارتودنسی
مرحله اول فرایند دیباندینگ، شامل حذف تک تک باندهای الاستیک و اورینگ ها است. برای برداشتن ارتودنسی به روشی ایمن و بی خطر، ابتدا باید بیرونی ترین قسمت های دستگاه ارتودنسی را برداشت و سپس به براکت ها و چسب ها برسیم. الاستیک ها از جمله اجزای مهم ارتودنسی ثابت هستند و در سایر روش ها مانند انواع ارتودنسی متحرک یا ارتودنسی نامرئی بکار برده نمی شوند.
کشیدن سیم قوس دار ارتودنسی
در مرحله دوم متخصص ارتودنسی با استفاده از یک جفت سیم چین مخصوص، براکت ها را شل کرده و سیم های ارتودنسی را که از بین براکت ها عبور کرده است را خارج می کند. یکپارچگی بریس ها در واقع به این سیم وابسته است و با کشیدن سیم، دیگر هیچ ارتباطی بین دندان ها و براکت ها با هم وجود نخواهد داشت.
برداشتن براکت ها و باندها
با کشیده شدن سیم ها، نوبت به از بین بردن یا کندن براکت و باندهای ارتودنسی اطراف دندان های پیش می رسد. شاید خیلی ها فکر کنند که سخت‌ترین مرحله برداشتن ارتودنسی همین کندن و خارج کردن براکت ها است اما حقیقت این است که این کار بسیار ساده است و زمان زیادی هم نیاز ندارد.
هرچند که براکت ها با چسب مخصوص به دندان ها چسپیده شده اند اما متخصص ارتودنسی آن ها را به نحوی چسپانده که با اعمال فشار مناسب در یک جهت خاص به راحتی شل شده و کنده می شوند. همین امر در خصوص باندها نیز صادق است.
تمیز کردن و تراشیدن چسب از دندان ها بعد از برداشتن ارتودنسی
با برداشتن براکت ها، بیماران احساس می کنند که دندان هایشان چسپناک یا کثیف است و احساس ناخوشایند دارند. این احساس طبیعی است زیرا متخصص ارتودنسی هنوز چسپ دندان را بر نداشته است و متصل به دندان ها هستند. متخصص با کمک ابزار مخصوصی اقدام به پاک کردن بقایای چسپ ارتودنسی می کند و سپس دندان ها را به روش خود تمیز می کند.
در این مرحله و کمی بعد از آن ممکن است که بیمار احساس کند دندان هایش حساس شده اند یا یک حس عجیب و غریب نسبت به دندان هایشان تجربه می کنند. از آنجا که برای یک مدت طولانی بریس روی دندان شما بوده و به یکباره برداشته شده است این احساس طبیعی است و بعد از چند روز دوباره به زندگی بدون بریس عادت می کنید. این دوره حساسیت موقتی است پس نگران آن نباشید.
بعد از دیباندینگ ارتودنسی چه باید کرد؟
پس از پایان درمان ارتودنسی ثابت و برداشتن دستگاه ها و براکت های ارتودنسی، درمان به پایان نمی رسد!!! بلکه مرحله دوم و بسیار مهم درمان که مرحله نگهداری (Retention) نام دارد آغاز می گردد. پس از پایان درمان ارتودنسی ثابت، این بافت ها برای سازماندهی مجدد (Reorganization) نیاز به زمان و حمایت دارند.
بعد از پایان درمان، دندان ها در موقعیت جدیدی قرار می گیرند که برای آنها بیگانه است و تمایل به بازگشت به حالت اولیه (Relapse) دارند. در کودکان و نوجوانان، ادامه رشد فکین می تواند احتمال بی نظمی دندانها را افزایش می دهد، این مساله بیشتر در ناحیه جلویی فک پایین رخ می دهد.
اقدامات پس از پایان ارتودنسی ثابت:
- بیمار باید پس از برداشتن دستگاه جهت کنترل پوسیدگی ها یا مشکلات لثه احتمالی به دندانپزشک خانوادگی خود مراجعه کند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان پس از برداشتن ارتودنسی
- استفاده از یک روش سفید کننده حرفه‌ای
- استفاده منظم از نگهدارنده و تمیز نگه داشتن آن
هزینه برداشتن ارتودنسی
کشیدن سیم و برداشتن براکت های ارتودنسی ثابت معمولا جزء هزینه ارتودنسی دندان در نظر گرفته نمی شوند و چندان تاثیری روی قیمت کل پروسه درمان ندارند.
دی باندینگ ارتودنسی درد دارد؟
متخصص ارتودنسی با فشار دادن یک سیم‌چین مخصوص، براکتهای را تا زمانی که از دندان جدا شوند، می برد. ممکن است در این حین مقداری فشار و ناراحتی احساس کنید اما فرایند دردناکی نیست و نیازی به بی‌حسی ندارد. کمی صدای شکستن می‌شنوید و ممکن است حس کنید که دندانتان لق شده یا از جایش در آمده اما در حقیقت به خاطر شکستن و جدا شدن براکت از دندان است و بنابراین جای نگرانی نیست.
برداشتن موقت ارتودنسی
یکی از مسایل مهمی که تقریبا تمامی ارتودنتیست ها با آن مواجه می شوند درخواست بیماران برای باز کردن موقت سیم های ارتودنسی برای مراسم خاص مانند مراسم عروسی است و این سؤال پرسیده می شود که آیا می توان برای عروسی سیم های ارتدنسی را برداشت؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که بله امکان دارد ولی دلایل مهمی وجود دارد که احتمالا هیچ متخصصی دوست ندارد با این خواسته مواجه شود. از جمله اینکه:
- برداشتن براکتها و تراشیدن چسب ها و چسباندن مجدد و دوباره برداشتن در انتهای درمان احتمال آسیب به مینای دندان را افزایش می دهد.
- براکتهای برداشته شده باید دور انداخته شوند و یک سری جدید از براکتها و سیمها استفاده شود. بنابراین بیمار باید هزینه اضافه بپردازد.
در آخر
زمانی که دستگاه های ارتودنسی پس از چند ماه و یا چند سال از روی دندان ها برداشته می شود؛ فرد می تواند نتیجه درمان و دندان های زیبای خود را ببیند. دی باندینگ به معنای برداشتن باندینگ ارتودنسی پس از پایان درمان ارتودنسی می باشد. انجام این کار باید تحت نظر متخصص ارتودنسی صورت گیرد تا از صدمه به دندان و مینای دندان جلوگیری شود.
