یکی از شایع ترین مراجعات به مطب دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی در اصفهان اصلاح کراس بایت قدامی است. رویش دندان های قدامی فک بالا در پشت دندان های فک پایین در بین مشکلات اورژانس در ارتودنسی قرار می گیرد.
تداخلات دندانی در ناحیه قدام فکین باعث سایش دندانی و تحلیل های شدید لثه بر اثر تروما می شود، در ضمن در برخی از کودکان تداخلات دندانی در ناحیه قدامی فکین، باعث شیفت دادن فک پایین به سمت جلو توسط کودک می شود؛ که نتیجه آن رشد بیش از حد فک پایین از ناحیه مفصل گیجگاهی فک بوده و در بزرگسالی مشکل اسکلتی کلاس ۳ برای کودک ایجاد می کند که یکی از پیچیده ترین مشکلات استخوانی فکین است؛ و برای اصلاح آن در بزرگسالی نیاز به جراحی فک و صورت می باشد.
برای پیشگیری از سایش دندان های قدامی در فک بالا، و تحلیل لثه دندان های قدامی فک پایین، در اولین معاینه ارتودنسی حدود ۷ سالگی کودکان، در صورت مشاهده کراس بایت قدامی، متخصص ارتودنسی اقدام به اصلاح این ناهنجاری عمدتا به وسیله پلاک متحرک می کند. پلاک متحرک را کودک به راحتی می تواند بدون درد و ناراحتی استفاده کند و در زمان غذا خوردن و مسواک زدن آن را از دهان خود خارج کند.
پس امکان رعایت بهداشت دهانی مناسب در کودک وجود دارد. اگرچه پلاک متحرک امکان نظم دهی ایده آل دندانی را ندارد؛ ولی در کودک ۷ تا ۹ ساله که دندان های قدامی دائمی تنها رویش پیدا کرده اند، اصلاح کراس بایت قدامی که در دسته ی مشکلات اورژانسی ارتودنسی قرارگرفته است به وسیله ی پلاک متحرک نوعی درمان ارتودنسی ارزان و موفق خواهد بود.
در صورت مراجعه بیمار در سنین بالاتر، زمانی که دندان های دائمی خلفی نیز رویش پیداکرده اند (حدود۱۲-۱۱ سالگی) برای اصلاح کراس بایت قدامی از درمان ارتودنسی ثابت دو فک استفاده می شود تا علاوه بر اصلاح کراس بایت قدامی، نظم و جفت شدن سایر دندانهای بیمار نیز اصلاح شود.
بیمار دختری ۱۲ ساله (شکل ۱) با شکایت اصلی نازیبا بودن لبخند خود به مرکز تخصصی ارتودنسی در اصفهان به مدیریت دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی در شهر اصفهان مراجعه کرد.
پس از معاینه بالینی و بررسی های رادیوگرافی، درمان ارتودنسی ثابت دو فک بدون کشیدن دندان برای بیمار در نظر گرفته شد. در این بیمار هیچگونه حرکت قدامی فک پایین که باعث شیفت قدامی و رشد بیش از حد فک پایین شود وجود نداشت. تحلیل لثه متوسط بر روی یکی از دندان های قدامی فک پایین و سایش متخصری روی دندان های فک بالا دیده می شد.
اصلاح کراس بایت قدامی در بسیاری از موارد با حذف آسیب و تروما از روی دندان های فک پایین، شرایط لثه در فک پایین را بهبود می بخشد، اگرچه در صورت از دست رفتن لثه چسبنده بر روی دندان فک پایین، نیاز به گرفت لثه قطعی است و در صورت عدم پیگیری بیمار، ممکن است دندان از دست برود!
درمان ارتودنسی ثابت دو فک با چسباندن براکت ها بر روی دندان ها در هر دو فک بدون درد و نیاز به بی حسی در یک جلسه ۲۰ دقیقه ای انجام گرفت. سپس معاینات منظم ۴ هفته ای برای بیمار تنظیم شد تا اصلاح نظم و موقعیت دندان ها و نحوه ی جفت شدن دندان های دو فک اصلاح شود. پس از ۱۰ ماه درمان، نظم ایده آل دندانی به همراه عملکرد جوش ایده آل برای بیمار ایجاد شد.
هر گونه کشیدن دندان برای این بیمار در طی درمان ارتودنسی نتیجه نهایی درمان را از لحاظ زیبایی وجفت شدن دندان ها تحت تاثیر قرار داده و باعث شکست درمان می شد. لثه تحلیل رفته فک پایین بدون هیچ اقدام درمانی_جراحی و تنها با رعایت بهداشت و تمیز نگه داشتن دندان ها و لثه بهبود یافت.
سلامت بافت لثه اطراف دندان های بیمار در زمان ارتودنسی نکته ای بسیار مهم و قابل ملاحظه است، چون نحوه ی حرکت دندان ها حین درمان ارتودنسی بر پایه التهاب می باشد، استخوان از یک سمت دندان تحلیل می رود، دندان حرکت می کند و به دنبال حرکت دندان استخوان سازی انجام می شود؛ در صورت وجود التهاب به علت حضور جرم و بیماری لثه و باکتری های بیماری زا، استخوان تحلیل می رود دندان حرکت می کند ولی استخوان تشکیل نمی شود و یا با کفایت کافی تشکیل نمی شود در نتیجه لقی شدید دندانی، تشدید بیماری لثه و استخوان و در موارد شدید از دست رفتن دندان ها عارضه عدم رعایت بهداشت و بیماری لثه در حین درمان ارتودنسی می باشد.
شکل ۲ نشان دهنده نتیجه درمان ارتودنسی ۱۱ ماهه می باشد. درمان موفق مجموعه ای از نظم و جفت شدن ایده آل دندان ها، لبخند زیبا و سلامت بافت لثه و استخوان اطراف دندان ها می باشد.
