ارتودنسی با براکت های فلزی یا سرامیکی و یا ارتودنسی نامرئی به صورت پلاک های متحرک و یا ارتودنسی زبانی (لینگوال) انجام می شود. مسئولیت رعایت بهداشت حین درمان ارتودنسی بر عهده بیمار می باشد. علت پوسیدگی و حساسیت دندان بعد از ارتودنسی شرایط محیطی مناسب در دهان جهت رشد باکتری ها خصوصا استر پتوکوک موتانس و حضور مواد قندی می باشد. استر پتوکوک موتانس حین پروسه متابولیسمی قند، مواد اسیدی تولید می کند که این مواد اسیدی باعث آسیب و از بین رفتن مینای دندان و ایجاد پوسیدگی دندان می شود.
ایجاد پوسیدگی غیر قابل برگشت که نیاز به ترمیم دارد حدود ۴ ماه زمان نیاز دارد. مهمترین نکاتی که در پیشگیری از پوسیدگی دندان موثرند عبارت است از:
- حذف پلاک های میکروبی که بر روی مینای دندان تشکیل می شود.
- مصرف کمتر مواد قندی
مسواک و نخ دندان کشیدن منظم، مهم ترین عامل مکانیکی حذف پلاک دندانی است.
دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی در اصفهان برای بیمارانی که تحت درمان ارتودنسی می باشند، رعایت نکات زیر را توصیه می کنند:
- متعهد بودن به رعایت بهداشت دهان و دندان
- استفاده حداقل ۳ بار در روز از مسواک مخصوص ارتودنسی
- استفاده ۱تا ۲ بار در روز از مسواک بین دندانی
- مصرف ۱ بار نخ دندان برای تمیز کردن اطراف براکت ها
- استفاده از دهان شویه فلوراید ۲ تا ۳ بار در هفته (دهان شویه فلوراید در بهبود کیفیت مینا دندان موثر است.)
براکت های ارتودنسی تنها باعث افزایش گیر مواد غذایی در اطراف خود می شوند و نیاز به تلاش بیشتر فرد برای حذف این مواد غذایی و پلاک دندانی دارند.
مطالعات نشان داده اند حتی بیمارانی که از ارتودنسی با الاینرهای شفاف نیز استفاده می کنند، مهم ترین فاکتور برای پیشگیری از پوسیدگی دندان هایشان، تعهد و رعایت بهداشت فردی است.
الاینر های شفاف، متحرک هستند و زمان غذا خوردن و مسواک زدن از دهان خارج می شوند، ولی با این حال اگر فرد بهداشت دهان و دندان خود را رعایت نکند مانند فردی که ارتودنسی ندارد و بهداشت را رعایت نمی کند دچار پوسیدگی دندان خواهد شد.
عملا اگر فردی قبل از شروع ارتودنسی پوسیدگی هایی به تعداد زیاد در دهان دارد و انگیزه کافی برای مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهان شویه فلوراید ندارد، بهتر است درمان ارتودنسی را تا رسیدن به شرایط سلامت کامل دهانی و رعایت کامل بهداشت دهان و دندان به تعویق اندازد.
تغییر رنگ دندان حین درمان ارتودنسی
برای چسباندن براکت های ارتودنسی روی سطح دندان ها، آماده سازی مینا توسط متخصص ارتودنسی با مواد مختلف انجام می شود. این آماده سازی، دندان ها را نسبت به مواد غذایی رنگی مانند چایی، قهوه و …حساس تر و رنگ پذیر تر می کند. به همین دلیل:
تا ۴۸ ساعت بعد از شروع درمان ارتودنسی و چسباندن براکت ها از مواد غذایی رنگی استفاده نکنید.
گاهی حین درمان ارتودنسی نیاز به انجام جراحی می باشد. عمدتا بعد از جراحی بافت های دهانی، دهان شویه کلرهگزیدین تجویز می شود. این دهان شویه به آسانی باعث تغییر رنگ دندان ها و حتی بافت های نرم دهان می شود و نباید به صورت طولانی مدت استفاده شود. این تغییر رنگ ها دائمی نیستند و با پایان یافتن ارتودنسی و پالایش نهایی دندان ها بر طرف می شود.
نکته مهم سلامت دهان و دندان و رسیدن به نتیجه ایده آل درمان ارتودنسی است و بیمار تنها با رعایت بهداشت دهان و دندان (استفاده از مسواک ارتودنسی، مسواک بین دندانی و نخ دندان ارتودنسی) باید به این امر مهم مبادرت ورزد.
تغییر رنگ جزئی که به علت مواد غذایی رنگی ایجاد می شود با پالش نهایی بعد از برداشتن براکت ها توسط متخصص ارتودنسی برطرف می شوند. ولی تغییر رنگ های سفید ، نارنجی ، زرد و قهوه ای که به علت عدم مراقبت های بهداشتی بیمار بر روی دندان ها ایجاد می شود به راحتی قابل حذف نیستند و برحسب شدت مشکل نیاز به مداخلات دندانپزشکی برای اصلاح شرایط دندان می باشد.
کلام آخر
در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان حین درمان ارتودنسی، در مطب تخصصی دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی در اصفهان درمان به مدت محدودی برای رسیدن به سلامت دهانی بیمار متوقف می شود. عدم رعایت بهداشت نه تنها باعث پوسیدگی دندانی می شود بلکه باعث التهاب لثه، بیماری های پریودنتال و حتی لقی بیش از حد دندان ها نیز خواهد شد. همچنین نتیجه نهایی ارتودنسی نیز تحت تاثیر این امر خواهد بود.
