ناهنجاری‌های دندانی – فکی را می توان به دودسته کلی: مشکلات دندانی و مشکلات فکی-استخوانی طبقه بندی کرد. دکتر فریناز شیربان متخصص ارتودنسی در اصفهان در ادامه علت ایجاد ناهنجاری‌های دندانی- فکی را برای شما شرح می دهد. اختلالات تکامل جنین، اختلالات رشد قبل از تولدو بد شکلی های پیشرونده در دوران کودکی، که برای مثال می توان به شکستکی فک یا پایداری عادت مکیدن انگشت بعد از ۴ سالگی اشاره کرد از دلایل ناهنجاری‌های دندانی فکی هستند.
اختلالات تکامل دندان می تواند با از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری و حرکت دندان های دائمی یا غیب مادرزادی دندان های دائمی ایجاد شود. برای مشاوره ارتودنسی پیشگیری در کودک خود می‌توانید به مطب تخصصی ارتودنسی دکتر فریناز شیربان در اصفهان مراجعه کنید.
گاهی در سنین جوانی، رشد بیش از حد یا غیر قرینه در فک پایین باعث ایجاد ناهنجاری فکی-دندانی می شود. از دست رفتن دندان ها در بزرگسالی و عدم توجه در جایگزینی آن ها، منجر به جا به جایی دندان های مجاور ناحیه بی دندانی و هم‌چنین رویش بیش از اندازه دندان در فک مقابل شود که عامل ایجاد ناهنجاری دندانی در بزرگسالی است.
اقدامات لازم در صورت بروز شکستگی فک در کودکان
اطلاعات موجود نشان می دهد ۷۵ درصد کودکانی که در سنین پایین دچار شکستگی در ناحیه کندیل ( محل اتصال فک پایین و جمجمه) می شوند ، فک پایین به طور طبیعی رشد می کند و مشکلی ایجاد نمی شود. شکستگی عمدتاً به صورت یک طرفه اتفاق می افتد. زمانی که به دنبال شکستگی کندیل رشد نامتقارن بروز کند، به مرور زمان ناقرینگی در فک تحتانی ایجاد می شود. پس از یک صدمه، مشکل رشدی درصورتی رخ می دهد که آسیب بافت ها در حدی باشد که جلوی حرکات طبیعی فک گرفته شود.
زمانی که کودک بتواند دهان خود را کاملاً باز کند و حرکات طرفی فک را انجام دهد احتمال ایجاد آسیب حداقل است پس بهترین مداخله درمانی، درمان محتاطانه در زمان بروز آسیب است، که هر چه زودتر باید فک را به حرکت وا داشت تا ممانعت حرکت، ناشی از نسج اسکار (بافت ترمیم شده) کاهش یابد. درمان جراحی زمانی که کودک قادر به باز کردن و انجام حرکات طرفی است هیچ کمکی نمی کند یا میزان این کمک ناچیز است.
از دست دادن زودهنگام دندان های شیری و نقش آن در ایجاد ناهنجاری
پوسیدگی و از دست رفتن زودهنگام دندان های شیری منجر به حرکت رو به قدام دندان‌های خلفی دائمی و حرکت رو به عقب دندان های قدامی دائمی می شود و هنگام رویش دندان های آسیای کوچک و نیش، این از دست رفتن فضا، به صورت نامرتبی دندانی یا عدم رویش دندان دائمی بروز می کند. حتی زمانی که پوسیدگی باعث شکستن دیواره دندان های شیری می شود، حرکت سایر دندان ها به سمت حفره ایجاد شده می تواند باعث از دست رفتن فضا شود. همه این عوامل منجر به مشکلات ارتودنسی در نوجوانی می شود.
مکیدن انگشت در کودکان و ناهنجاری های دندان و فک
مكیدن انگشت، یكى از عادات رایج دوران كودكى است. این رفتار براى كودكان خردسال كاملاً طبیعى است. انجام این كار در این گروه سنى از كودكان باعث آرامش، سرگرمی و لذت می شود. به طور معمول، كودكان زمانى مبادرت به مكیدن انگشت خود مى كنند كه یا خسته اند، یا ناراحت اند و یا حوصله شان سر رفته است. سعی کنید تا علت نگرانی را برطرف کرده و آرامش را برای کودک خود فراهم کنید.
اغلب اوقات در کودکانی که انگشت می مکند در سن سه یا چهار سالگی جا به جایی خفیف در دندان های شیری دیده می شود ولی اگر عادت در این مرحله متوقف شود فشار های طبیعی گونه ولب، دندان ها را به وضعیت عادی بر می گرداند. در سنین بالاترمکیدن می تواند باعث مشکلاتی در دندان ها و به میزان کمتر اسکلت فک کودک، خصوصا کام شود. پستانک می تواند به شیوه مشابهی همانند مکیدن انگشتان تاثیر گذار باشد با این تفاوت که ترک عادت مکیدن پستانک اغلب آسان تر است. مهم ترین فاکتور در ایجاد ناهنجاری دندانی فکی «مدت زمان مکیدن» می باشد. کودکی که به شدت ولی در زمانی کوتاه انگشت می مکد آسیب کمتری نسبت به کودکی که تمام شب انگشت خود را در دهان نگاه می دارد، خواهد دید. برای مشاوره و درمان عادت مکیدن انگشت کودک خود می توانید به مطب تخصصی ارتودنسی دکتر فریناز شیربان در اصفهان مراجعه کنید.
تأثیر ژنتیک در مورد ناهنجاری های دندان و فک
تحقیقات اخیر ساده نگری به نقش وراثت در ایجاد خصوصیات دندانی و صورتی را رد کرده است. در ضمن از دیدگاه عملکرد حفره دهان نیز نمی توان به سادگی مشکلات ارتودنسی را توجیه کرد.
هیچ یک از عواملی نظیر تنفس دهانی، غذای نرم، نحوه خوابیدن و … نمی تواند تنها عامل یا حتی عامل بسیار مهمی در ایجاد مشکلات ارتودنسی باشد، به همین نحو، هنوز نمی توان به روشنی نقش وراثت را در این زمینه بیان کرد. در حال حاضر مشخص شده که استخوان های جمجمه و صورت قابلیت به ارث رسیدن بالا و قوس دندانی قابلیت به ارث رسیدن کمی دارد، ولی این مسئله تا چه حد در فرآیند علتی مشکلاتی که هم استخوان و هم دندان را درگیر کرده اند هنوز ناشناخته است.
نتیجه گیری در این زمینه آسان نیست زیرا احتمالاً در پیدایش مشکلات ارتودنسی ، چندین عامل که بر یکدگیر تأثیر متقابل می گذارند نقش دارند و ژنتیک و وراثت نیز یکی از این عوامل است.
